Taco Gosens en Patrick Vriens zijn beide benoemd tot bijzonder hoogleraar Kwaliteit van leven in een medische setting bij het departement Medische en Klinische Psychologie aan Tilburg University. Taco Gosens orthopedisch chirurg. Patrick Vriens is (vaat)chirurg. Beide zijn ze werkzaam in het Elisabeth Tweesteden Ziekenhuis en vanaf heden dus ook als bijzonder hoogleraar aan de Tilburg University.

Psyche

De bijzonder hoogleraren hebben dan wel dezelfde titel, toch hebben ze ieder een eigen insteek en hun eigen onderzoeksgebieden. Gosens is geïnteresseerd in de wisselwerking tussen de psyche van de patiënt en de ervaren gezondheidswinst na een behandeling.

Lol

“Niet iedereen heeft evenveel last van lichamelijke ongemakken”, zegt Gosens. “We weten dat een depressieve of angstige aard invloed heeft op de resultaten van een behandeling. Depressieve of angstige patiënten hebben meer last voor, tijdens en na een behandeling. Kwaliteit van leven is lol hebben in het leven. Als je last hebt van pijn, heb je dus een verminderde kwaliteit van leven.”

Verwachtingsmanagement

Gosens verwacht dat een andere voorbereiding en soms zelfs een andere behandeling deze mensen een betere kans kunnen geven op positieve uitkomsten. In de voorbereiding valt veel te winnen door degelijk verwachtingsmanagement en samen beslissen. Dat ervaart hij ook als orthopedisch chirurg: “Ik heb patiënten die bij mij komen omdat ze last hebben van hun knie, heup of schouder. Als ik hen uitleg dat dat bij de leeftijd hoort en dat het komt door slijtage, is een deel van hen al gerustgesteld en tevreden.”

Kunstheup

Het tegenovergestelde maakt Gosens ook mee. “Ik heb ook patiënten met irreële verwachtingen van de medische wetenschap. Patiënten die vinden dat ze op hun 84^e nog probleemloos moeten kunnen tennissen. Of hardlopers die zeggen: de tweede helft van de marathon heb ik zo’n pijn aan mijn heupen. Soms verwachten die patiënten dat een ‘nieuwe heup’ hen van alle problemen afhelpt. Als dat je verwachtingen zijn, kom je nooit tevreden uit een operatie. Ik zeg altijd: orthopeden geven geen nieuwe heupen. Een nieuwe heup krijg je maar één keer in je leven, van onze lieve heer. Wij orthopeden moeten ons behelpen met een kunstheup. Die is nooit zo goed als een nieuwe heup.”

Samen beslissen

“Daarom is de voorbereiding en tijd met de patiënt, inclusief het goed geïnformeerd samen beslissen zo belangrijk”, vindt Gosens. Hij is dan ook blij dat samen beslissen een verplichting is geworden voor alle artsen.

Ja dokter

Minder gelukkig is Gosens met de tijd die hij met patiënten mag praten over die gezamenlijke beslissing. “Wij krijgen betaald voor consulten van 10 minuten. Dat is niet meer genoeg in deze tijd van mondige patiënten die goed geïnformeerd willen worden en mee willen denken over de behandeling. Die 10 minuten komt uit de ‘ja dokter’-tijd , toen de dokter de onbetwiste allesweter was. Voor goed overleg met de patiënt en een gezamenlijke beslissing hebben we echt meer tijd nodig.”

Nederland in beweging

Naast het onderzoek naar de psychische elementen in medische behandelingen, wil Gosens ook zichtbaarder maken welke invloed de orthopedie heeft op kwaliteit van leven van patiënten. “Het motto van de NOV (Nederlandse Orthopedische Vereniging, red.) is: wij houden Nederland in beweging. Onze behandelingen leveren geld op, terwijl we toch zoveel dure dingen in patiënten achterlaten. Dankzij een kunstheup of -schouder zijn patiënten actiever, mobieler en hebben ze een hogere arbeidsparticipatie. Dat is dus ook winst in de kwaliteit van leven. Die (financiële) opbrengsten wil ik als hoogleraar inzichtelijker en concreter maken.”

De focus van collega bijzonder hoogleraar Kwaliteit van leven in de medische setting Patrick Vriens ligt in de manier waarop de kwaliteit van leven gemeten wordt. Hierover vertelt hij volgende week op Qruxx.