De eerste uitgave van het FK, in 1982, verscheen in de tijd dat de farmaceutische industrie nog arts-bezoeken aflegde. Het Zorginstituut zette het instrument in om de invloed van de farmaceuten op het schrijfgedrag van een arts te verminderen. Objectieve en onafhankelijke informatie ging de dokter helpen de goede medicatie passend bij de patiënt voor te schrijven. Sindsdien is er geen arts die het geneesmiddelenhandboek niet kent. Er staan bijna 1700 medicijnen omschreven op samenstelling, indicatie, dosering, bijwerkingen, interactie met andere medicijnen met daarbij advies over behandeling, alternatieven en niet-medicamenteuze therapie en inzicht in kosten, onderverdeeld in geneesmiddelen, groepen en indicaties. “Vroeger was het zo dik als een telefoonboek”, vertelt Pesch, “Alle informatie is nu online, maar we zijn nog steeds net zo betrouwbaar als dat ouderwetse telefoonboek.”
Bijzondere patiëntengroepen
Het FK betrekt productinformatie van Europees en Nederlands geneesmiddelenbureaus EMA en CBG en is het centrale punt in samenwerking met andere onafhankelijke instituten die zich met geneesmiddelen bezighouden. Een team van dertien man bundelt de informatie uit deze bronnen en is continue bezig deze te innoveren en de betrouwbaarheid ervan te borgen. “Actueel zijn en meegaan in de ontwikkelingen is heel belangrijk voor ons”, zegt Pesch. “We signaleren dat medicatie specifieker op patiëntengroepen wordt afgestemd. Naast ouderen, kinderen en zwangerschap/lactose breiden we daarom het komende jaar de rubriek doseringen uit met informatie over bijzondere patiëntengroepen gericht op nierinsufficiëntie, lever, lichamelijk gewicht en erfelijke eigenschappen. In de toekomst zal vooral die laatste groep belangrijker gaan worden. Genderspecifiek doen we nog niet, omdat daarover nog geen of onvoldoende onderzoeksgegevens zijn.”
Kort kijken
“Onze grootste uitdaging is de tijd waarin de arts het FK raadpleegt zo kort mogelijk te houden en toch genuanceerd te blijven”, vertelt Pesch. “Snel kijken betekent meer tijd voor de patiënt en dat vindt de arts belangrijk.” Teksten op de site en in app zijn daarom snel scanbaar en compact en staan in een gestandaardiseerde overzichtelijke indeling. Pesch signaleert dat de teksten over het onderbouwen van waarom je iets zou moeten voorschrijven, beter gelezen worden. “Die informatie neemt de arts mee in het ‘samen beslissen’ gesprek in de spreekkamer. Zelf kan de patiënt ook meelezen. Hoewel we in de eerste plaats het FK voor de arts schrijven, is al onze informatie toegankelijk voor patiënten.”
Geen patiëntenversie
Zo zijn de stappenplannen bij indicaties, vormgegeven als een metrolijn, heel inzichtelijk voor patiënten. Pesch: “Stapsgewijs leiden ze van levensstijlaanpassingen bij bijvoorbeeld maagklachten naar medicatiegebruik en advies wanneer een doorverwijzing naar de mdl-arts nodig is. Maar uiteindelijk begrijpt de arts info over geneeskundige onderwerpen altijd beter dan de patiënt en moet daar toch uitleg bij geven.” Een patiëntenversie komt er niet, zegt Pesch. “Een consumentensite is er eigenlijk al, namelijk apotheek.nl. Wel verwijzen we op onze site steeds vaker door naar bronnen met wie we samenwerken, zoals bijwerkingencentrum Lareb, farmacotherapeutisch centrum voor ouderen Ephor en het Kinderformularium voor kinderen die patiënten ook kunnen raadplegen.”
