Saskia Haitjema, arts-onderzoeker bij het UMC Utrecht, vertelt hoe een sekse-specifieke beslishulp daarbij gaat helpen en waarom een keuzehulp die vrouwen met hartklachten moet helpen op tijd naar de huisarts te gaan, belangrijk is.
Waarom dit onderzoek?
“Ieder jaar overlijden er bijna veertigduizend mensen, van wie de helft vrouwen, aan hart- en vaatziekten. Veel vrouwen herkennen de klachten niet die gepaard gaan aan hartziekten en ook huisarts en cardioloog missen de juiste diagnose of het duurt te lang voordat die wordt gesteld. Dat willen we verbeteren.”
Uit het onderzoek is een ‘beslishulp’ ontwikkeld. Wat houdt deze in?
“Het gaat om een sekse-specifieke software-beslishulp waarmee we bij 1 op de 5 vrouwen en 1 op de 10 mannen met 95% zekerheid en in een vroeg stadium kunnen uitsluiten dat iemand last heeft van de grote hartvaten. Onze vraagstelling was hoeveel diagnostiek je nodig hebt bij patiënten die klachten hebben die passen bij hartklachten. Op basis van onder meer laboratoriumonderzoek, een ECG, de klinische karakteristieken, leeftijd, geslacht en risicofactoren van de patiënt zijn we tot een algoritme gekomen. De cardioloog kan deze in zijn praktijk samen met de patiënt gebruiken om te bepalen of er beeldvormend onderzoek zoals een CT nodig is. Via een hackathon ontwikkelden we de beslishulp op 6800 patiënten die werden onderzocht op ziekte van de grote hartvaten. Nu gaan we het implementeren in de klinische praktijk.”
Wat verwachten jullie van de beslishulp in de praktijk?
“Dat het algoritme de beslissing ondersteunt die de cardioloog samen met de patiënt neemt over het al of niet doen van extra onderzoek. Wij horen van cardiologen terug dat ze het graag met de patiënt willen hebben over de vraag of er bepaald onderzoek wel of niet moet gebeuren, dat heet ‘samen beslissen’. Ze willen ook hun gedachtegang daarover kunnen uitleggen. Het algoritme presenteren we daarom zo dat de cardioloog er met de patiënt naar kan kijken en dat je kunt doorklikken op de uitslag om meer te weten te komen over waarom volgens de beslishulp verder onderzoek niet nodig is. Zo wordt het ook makkelijker aan de patiënt duidelijk te maken dat verder onderzoek niet een vaststaand gegeven is, maar dat hij er goed over moet nadenken. De beslishulp is daarbij een gespreksopener waarmee je op basis van meer zekerheid een beslissing kunt nemen.”
Wat is de keuzehulp?
“Veel vrouwen herkennen hun klachten niet als hartklachten en melden zich niet of te laat bij hun huisarts. De keuzehulp moet ze helpen op tijd naar de huisarts te gaan en hen te ondersteunen bij het gesprek met de huisarts. Er bestaan al keuzehulpen om patiënten te helpen beslissen of ze naar hun huisarts gaan, maar dat gaat nog steeds over maar één van de mogelijke omschrijvingen van hartklachten. Bovendien bereiken deze keuzehulpen niet iedereen. Onze keuzehulp moet vrouwen vangen die nu onterecht denken dat ze geen hartklachten hebben. Een mogelijke applicatie zou bijvoorbeeld thuisarts.nl kunnen zijn. Dat is een succesvolle website waar maandelijks heel veel mensen komen, dus daar zouden we graag op willen aanhaken. Maar we staan nog aan het begin van dit onderzoek. Onze specifieke doelgroep hierbij zijn mensen die niet zo mondig zijn en hun weg in de zorg om verschillende redenen niet goed kunnen vinden, bijvoorbeeld mensen met een migratieachtergrond. Daarmee willen we iets doen aan de ongelijkheid in de zorg.”
Hoe belangrijk is de subsidie voor jullie?
“Heel belangrijk, er is vaak wel geld voor onderzoek, maar er is bijna geen geld voor implementatie in de klinische praktijk. Als er een wetenschappelijk artikel is gepubliceerd of een mooi algoritme is ontwikkeld, houdt het vaak op en dat is jammer. Met de subsidie gaan we de beslishulp implementeren in het UMC Utrecht en onderzoeken we de ervaringen van patiënten en cardiologen. Op basis hiervan professionaliseren we de software en kunnen we het gaan uitrollen in andere ziekenhuizen.”
En zijn er nog verdere ambities?
“Algoritme doet het heel goed voor de grote vaten van het hart, maar nog niet voor ziekten van de kleine vaten van het hart. Daar willen we heel graag het onderzoek op gaan uitbreiden.”
