Daar weet Linda van der Leest alles van. Zij is programmamanager Planetree bij Sevagram en onlangs benoemd tot de eerste Fellow in Person-Centered Care in Europa. Van der Leest zet zich dagelijks in voor mensgerichte zorg: “Ik heb moeten aantonen dat ik kennis heb vergaard, dat ik hier vertalend naar de praktijk betekenis aan kan geven en dit kan overbrengen naar anderen. Ik probeer het als een soort sneeuwbaleffect te verspreiden om andere mensen te motiveren om op een mensgerichte manier te gaan werken.”
Tijdens de Mensgerichte Zorg Conferentie, onlangs gehouden in Utrecht, ontvingen negentien locaties van Sevagram het hoogst haalbare internationale certificaat voor Mensgerichte Zorg. De organisatie werd getoetst door Planetree International. “Zij gebruiken een meetlat die internationaal gehanteerd wordt. Deze eisen gelden dus ook voor een ziekenhuis in Brazilië of een verpleeghuis in Amerika. En ook voor een hospice in Valkenburg,” zegt Linda van der Leest.
Lees op Zorgvisie over het Innovatielab van Sevagram, dat ook een certificaat ontving: Innovatie in de zorg: geen ‘nice-to-have’ maar een ‘musthave’
Het Fellow in Person-Centered Care programma is een exclusief en persoonlijk erkenningsprogramma ontwikkeld door Planetree International. Het programma biedt een professionele kwalificatie aan personen die kennis, ervaring en leiderschap in mensgerichte zorg hebben aangetoond.
Toetsen en ondervragen
De focus op de mens als geheel en niet alleen het ziektebeeld of de cliënt die binnenkomt. Dat is een belangrijk punt voor Sevagram. Van der Leest vertelt: “Zorg is pas goede zorg als mensen deze als goede zorg ervaren. Het is een goede manier voor ons om aan te tonen dat we er niet alleen over praten, maar het ook echt doen. Door middel van focusgroepgesprekken wordt dit bij diverse mensen binnen onze organisatie getoetst. Van medewerkers en vrijwilligers tot cliënten en familieleden.”
Het zijn in principe simpele vragen. Van der Leest licht toe: “Denk bij gesprekken met cliënten bijvoorbeeld aan: word je vriendelijk en prettig behandeld? Mag je onder de douche wanneer je wilt? Eet je wat jij lekker vindt? Maar het gaat ook over of informatie begrijpelijk is of dat er met jou als cliënt of over jouw eigen zorg en welzijn gepraat wordt en welke waarden belangrijk zijn voor jou.”
Zorgverleners
Van der Leest ziet dat zorgverleners echt een hart voor de zorg hebben, wat volgens haar betekent dat de mensgerichte aanpak er sowieso in zit. Maar ze vertelt ook over de valkuil: “Het is hard werken om met elkaar continu scherp te blijven op mensgerichte zorg. Het vraagt continue aandacht om niet op de automatische piloot je werk te doen en steeds vanuit het perspectief van de unieke cliënt te blijven zorgen.”
Dit komt vaak ook door de hoge werkdruk die veel zorgmedewerkers ervaren. Daardoor kan het voorkomen dat er niet meer passend wordt gewerkt met een persoon, maar met wat het best past in een planning of organisatie. En dat heeft onder andere te maken met hoe het zorgsysteem is ingericht in Nederland, laat Van der Leest weten: “Er wordt vaak gestuurd op resultaten en efficiëntie. Eigenlijk moet er meer geprobeerd worden om vanuit de zorg dat systeem te laten bewegen. Dat zullen we als zorgorganisaties zelf moeten doen.”
Niet veranderen van koers
Het enige constante in het leven is verandering. Dat geldt ook voor de zorg. Het kan best een uitdaging zijn om mensgerichte zorg mee te nemen in de veranderingen. Het durven te doen is volgens Van der Leest de kracht en het uitgangspunt van Sevagram, zij vervolgt: “Onze instelling is: we gaan het gewoon proberen en het mag ook mislukken. Daar leren we dan weer van.”
De organisatie kiest voor de mensgerichte visie en aanpak op de lange termijn, maar blijven hierin wel vernieuwen en innoveren: “De kracht zit in het niet veranderen van koers. Het blijft helder voor iedereen dat dit onze stip op de horizon is,” sluit Van der Leest af.
Door Merel Flikweert
