Het proefschrift van Rotar heet
Rapport informatie
- Rapport naam:
- Bricks & bridges in healthcare. A series of international comparative studies on how rationalization strategies are applied across different levels of health care systems.
- Sector:
- Eerstelijn
- Soort:
- Onderzoek / Wetenschap
- Afkomst:
- Faculty of Medicine (AMC-UvA)
- Auteur:
- A.M. Rotar
- Aantal pagina’s :
- 192
- Verschijningsdatum:
- 7 februari 2020
- Samenvatting:
Met dit proefschrift wordt beoogd een bijdrage te leveren aan de internationale kennis over hoe strategieën voor rationele besluitvorming worden geïmplementeerd in de gezondheidszorg. Dit wordt gedaan door een overzicht te geven van en te onderzoeken hoe verschillende rationaliseringsstrategieën zijn ontwikkeld en worden toegepast op vijf verschillende niveaus in gezondheidssystemen: 1) de interactie tussen zorgprofessional en patiënt, 2) de beroepspraktijk, 3) gezondheidsorganisaties, 4) het landelijke gezondheidssysteem, 5) het internationale niveau.
Patiënten en zorgprofessionals
De focus van de studie ligt op besluitvorming. Zoals die onder andere plaatsvindt tussen dokters en patiënten in de eerstelijnszorg waar gezamenlijke besluitvorming (Shared Decision Making, SDM) wordt verondersteld een bijdrage te leveren aan optimale besluiten en waardevolle uitkomsten.
Daarnaast kijkt de studie naar het rationeel voorschrijven van geneesmiddelen op het niveau van de beroepspraktijk in de eerste lijn, en op het niveau van zorgorganisaties zoals ziekenhuizen, over hoe de rationale van klinische kennis is ingebed in managementbesluiten. Ook wordt er op landelijk niveau gekeken naar rationale besluitvorming over het gebruik van geneesmiddelen en, of en hoe, internationaal vergelijkende prestatie-informatie over zorgsystemen van de OESO door landen actief gebruikt wordt voor onderlinge vergelijking. In dit artikel wordt verder geen aandacht besteed aan deze onderdelen van het onderzoek.
In het eerste hoofdstuk staat de interactie tussen de zorgprofessional en de patiënt centraal. Er zijn drie onderzoeksvragen opgesteld:
1) Verschillen landen in hoe huisartsen aankijken tegen gezamenlijke besluitvorming met de patiënt met betrekking tot verwijzing?
2) Bestaat er verschil in deze percepties tussen landen met en zonder een poortwachterssysteem?
3) Welke factoren nemen huisartsen in overweging wanneer ze verwijzen naar een specialist en bestaat hier een verschil tussen landen met en zonder poortwachterssysteem?Samenhang poortwachterssystemen en SDM
De studie is uitgevoerd op basis van data verzameld in het kader van een grote internationaal vergelijkende studie naar eerstelijnszorg, QUALICOPC. Allereerst liet de studie zien dat er een significante variatie is in hoe het belang van SDM wordt gepercipieerd tussen de landen variërend van 92,3 procent (Nederland) tot 52,5 procent (FYR Macedonië). Een multivariate analyse laat een negatieve correlatie zien tussen poortwachterssystemen en SDM. Dit lijkt te impliceren dat huisartsen in poortwachter-systemen minder geneigd zijn tot het maken van gezamenlijk beslissingen met de patiënt dan in niet-poortwachterssystemen.
Nederland als uitzondering
Een meer diepgaande analyse van de data laat zien dat de landen die afwijken van deze bevinding de landen zijn die al sinds lange tijd een poortwachterssysteem kennen, zoals Nederland. Nederland heeft bijvoorbeeld de hoogste scores op SDM, terwijl dit land een typisch poortwachter-systeem land is, al sinds tijden. Het verwijsgedrag van huisartsen lijkt daarmee ook bepaald door de historische context. Bovenstaande bevinding kan mogelijk gerelateerd worden aan variatie tussen landen in, bijvoorbeeld het niveau van patiënt vertrouwen in hun huisarts, maar ook persoonskenmerken op patiëntniveau, zoals opleidingsniveau, algemene kennis van gezondheid (‘health literacy’), en algemene gedachten over zorggebruik.
Daarnaast werd duidelijk dat huisartsen in poortwachterssystemen vaker verschillende belangen van patiënten zeggen mee te wegen. Zoals de patiëntvoorkeuren, reistijd, en wachttijden-en kosten. Huisartsen in landen zonder poortwachterssysteem zijn meer geneigd om terug te vallen op eerdere ervaring met een specialist.
Goede eerstelijnszorg wordt vaak geassocieerd met de poortwachtersfunctie van huisartsen. Vaak zijn huisartsen beter geïnformeerd over de behandelopties door medisch specialisten dan patiënten dat zijn. Nederland kent al tientallen jaren een poortwachterssysteem. Zo’n systeem kent verschillende voordelen. Zo wordt een portwachterssysteem vaak positief in verband gebracht met het binnen de grenzen houden van overbehandeling, verbeterde gezondheidsuitkomsten, en verminderde sociaaleconomische ongelijkheid.
