De Nederlandse cijfers zijn in vergelijking gebracht met België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Ierland, Noorwegen, Oostenrijk, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. Deze landen zijn min of meer vergelijkbaar met Nederland op het gebied van culturele overeenkomsten en sociaaleconomische ontwikkeling. De hoge sterfte aan kanker lijkt grotendeels een gevolg van een vrij hoge rookprevalentie enkele decennia geleden, toen Nederlandse, Engelse en Deense vrouwen relatief vaak rookten. De uitkomsten lijken echter geen relatie te hebben met de kwaliteit van de zorg.

Aantal rokers gedaald

Roken is de belangrijkste oorzaak van sterfte en ziekte. Dit neemt niet weg dat het aantal rokers de afgelopen jaren is afgenomen – in 2017 gaf 23,1 procent van de volwassen aan weleens te roken; in het jaar 2000 stond dit percentage nog op 32,8 procent. Jongeren roken ook steeds minder: in 2011 zei 16,9 procent de afgelopen maand te hebben gerookt, in 2015 was dit ongeveer 6 procent minder. Ondanks de daling van de afgelopen jaren roken Nederlanders nog aardig veel. In 2014 lag het percentage volwassenen dat soms of dagelijks rookt boven het internationale gemiddelde. Toch is Nederland niet het land waar het meest wordt gerookt – in Oostenrijk bevinden zich de meeste rokers, in Zweden de minste.

Ongezonde voeding

Na roken heeft ongezonde voeding met 8,1 procent het grootste aandeel in de ziektelast van alle leefstijlfactoren. Veel Nederlanders eten minder gezond dan er door de nationale richtlijnen geadviseerd wordt. De Nederlandse overgewichtprevalentie verschilt echter niet erg met andere landen. Uit het onderzoek komt tevens naar voren dat sterfte aan hart- en vaatziekten in de periode van 2000 tot en met 2016 is afgenomen van 35 naar 25,9 procent. Sinds 2007 overlijden er dan ook minder mensen aan hart- en vaatziekten dan aan kanker – dit komt voornamelijk door betere screening, effectieve medicijnen en juiste behandelopties.

Levensverwachting

De levensverwachting was in Nederland in 2017 voor mannen 80,1 jaar en voor vrouwen 83,3 jaar. Deze is voor mannen in de periode van 1950 tot en met 2017 met negen jaar toegenomen en voor vrouwen met ruim tien jaar. In vergelijking met andere Europese landen is de levensverwachting bij Nederlandse mannen hoger dan het gemiddelde. Bij Nederlandse vrouwen ligt de levensverwachting beneden de internationale mediaan.

Toegankelijkheid van de zorg

De kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg is in Nederland doorgaans beter of vergelijkbaar ten opzichte van andere landen. Door toeneming van de vergrijzing wordt het een uitdaging om iedereen in de toekomst goede en toegankelijke zorg te bieden, meldt het RIVM. Tevens ligt er een taak voor Nederland om het relatief hoge aantal rokers te verminderen.

Reactie Hugo de Jonge

Minister Hugo de Jonge laat in een Kamerbrief weten dat hij zich herkent in de bevindingen van het RIVM. ‘De diverse programma’s en akkoorden die de afgelopen maanden zijn gelanceerd of nog gaan komen vormen een ambitieuze agenda om verbeterpunten aan te pakken en sterke aspecten te consolideren. Zodat het Nederlandse gezondheidszorgsysteem zowel binnen als buiten Nederland bekend staat om kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg met goede gezondheidsuitkomsten’, aldus de Jonge.