Wat houdt het Passend Behandelplan precies in?
“We passen het zorgtraject aan van ziektegedreven naar waardegedreven zorg. Aanvankelijk begonnen we met oudere oncologische patiënten. We zagen vaak kwetsbare patiënten de verpleegafdeling binnenkomen van wie we ons afvroegen of ze een grote operatie wel aankonden. Er waren er die aangaven dat als ze de uitkomst van een operatie hadden geweten ze er niet aan begonnen waren. Ook de chirurg vroeg zich af of ze geen andere keuze had gemaakt met een vollediger beeld van de patiënt.
Een goede afweging maken tussen wat kan en haalbaar is voor de patiënt, is dus heel belangrijk. We doen dat vanuit drie thema’s: de doelen en voorkeuren van de patiënt; zijn gezondheids- en welzijnssituatie en de behandelopties en -perspectieven. We breiden nu uit naar andere afdelingen binnen het UMCG, de regio in samenwerking met de huisartsengeneeskunde en mede dankzij een subsidie in samenwerking met het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem naar veertien ziekenhuizen in het land.”
Wat is uw eigen rol hierin en die van de verpleegkundige?
“Ik zit in de dubbele rol van verpleegkundige en onderzoeker. Toen we hiermee startten was ik degene die de gesprekken voerde met de patiënt en nu doen mijn collega’s dat. Verpleegkundigen zijn de aangewezen persoon om het gesprek te voeren met de patiënt, omdat ze laagdrempelig zijn en veel kennis van het functioneren en kwaliteit van leven hebben. Ze hebben geleerd om gestructureerd informatie te verzamelen ondersteund met testen over wat de patiënt wil en kan en wat zijn situatie is. Die gegevens bespreken we samen met de behandelopties in een multidisciplinair overleg. We scholen nu ook artsen. Als onderzoeker ben ik verder bezig met de aantoonbaarheid van de uitkomsten van deze manier van werken.”
Wat zijn de uitkomsten?
“Veel zijn we nog aan het uitzoeken, maar resultaten tonen dat als er andere behandelkeuzes worden gemaakt, patiënten daardoor niet eerder komen te overlijden. We proberen alles met data te onderbouwen om aantoonbaar de toegevoegde waarde te kunnen laten zien. Zo is een collega gaan turven wat er daadwerkelijk over de context van een patiënt wordt besproken in een multidisciplinair overleg. En of dat tot een ander behandelbesluit leidt. Bij een kwart tot tweederde van de patiënten wel, die krijgen echt zorg die bij hen past. Dat is heel bevredigend.”
Hoe wordt deze nieuwe rol van de verpleegkundige ontvangen?
“Positief. Eerder hadden verpleegkundigen geen structurele rol in het multidisciplinaire overleg en droegen ze meestal niets bij. Dat is veranderd. Nu zijn ze gesprekspartner. Het was wel wennen voor artsen omdat informatie over de mentale gesteldheid van een patiënt of wat een operatie voor de zelfstandigheid van iemand betekent het beslissen er niet eenvoudiger op maakt. Maar verpleegkundigen zijn toegankelijk en makkelijke overlegpartners om twijfel mee te bespreken. Vakinhoudelijk is het voor verpleegkundigen een verandering. Het gesprek voeren, daar informatie uithalen en een verpleegkundige diagnose stellen ligt dicht bij hun intrinsieke motivatie iets te betekenen voor een ander. Iedereen is enthousiast. Wel vinden verpleegkundigen het spannend om in een multidisciplinair overleg hun positie op te eisen. Je moet elkaar scherp houden op wat je vertelt en het kunnen onderbouwen. Daarmee draag je je vak professioneel uit. Laatst noemde een arts het de emancipatie van de verpleegkundige en ja, dat is het wel.”
Wat zijn nu nog de grootste uitdagingen?
“Praten met patiënten en naasten kost tijd, het labelen daarvan is een uitdaging. Het vergt bovendien een andere manier van denken en informatie meenemen. Het begint met een open houding en training. Niet iedereen gaat daar automatisch in mee. In die acht jaar hebben we veel moeten praten, uitleggen en herhalen en ook laten ervaren. Uitdagingen liggen ook in het borgen van uitkomsten en in de financiering van zorg. Verpleegkundigen hebben bijvoorbeeld geen dbc-registratie, dus daar moet je wat mee als je verpleegkundigen in gesprek laat gaan.”
