De innovatie won in 2016 de VBHC-prize en de afgelopen jaren werd het belang van zo’n waardegedreven zorginkoopmodel voor atriumfibrilleren en coronairlijden wetenschappelijk bewezen. Nu werken ziekenhuis en zorgverzekeraar aan uitbreiding in de hele zorgketen, vertellen Anja Lenssen, medisch adviseur bij CZ, en Dennis van Veghel, manager van de cardiologen en cardiochirurgen in het Catharina Ziekenhuis.

Transparantie

De partijen vonden elkaar al jaren geleden. “Het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven startte, in samenwerking met het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein, al in 2012 met het transparant maken van de hartzorg door middel van uitkomstinformatie op een aantal indicatoren”, legt Van Veghel uit. “Die metingen worden gebruikt als basis voor verbeterprojecten en het aanpassen van bepaalde processen. Met succes. Het leidde er bijvoorbeeld toe dat het aantal interventies en het aantal IC-dagen afnamen. Maar, die kun je niet meer declareren en dus zie je eigenlijk dat verbetering in kwaliteit soms negatief wordt beloond.”

Andersom geredeneerd zou minder goede zorg dus meer geld kosten, en dat valt niet te verkopen aan de premiebetaler. Het Catharina Ziekenhuis en zorgverzekeraar CZ gingen daarom op zoek naar een nieuwe financieringsmethodiek op basis van kwaliteit in plaats van volume, zo vertelt Anja Lenssen. “Door middel van de methode Meetbaar Beter werd de kwaliteit van de behandelingen in het hartcentrum inzichtelijk gemaakt, op basis van de resultaten op uitkomstindicatoren als bijvoorbeeld overleving, voorkomen van complicaties en re-procedures.” Het Catharina Ziekenhuis hoefde haar werkprocessen voor dataverzameling dus niet erg aan te passen. De methode Meetbaar Beter is nu ingebed in de Nederlandse Hartregistratie (NHR).

Vertrouwen

Er werd gekozen om het inkoopmodel te starten in een kleine setting, met geringe financiële impact, zegt Lenssen. “Zo konden we het bedenken en verbeteren in een veilige omgeving.” Want het proces om tot een nieuwe financiering te komen, staat of valt met vertrouwen, vertelt Van Veghel. “Traditioneel is een zorgverzekeraar vaak de ‘welkome vijand’ van de zorgaanbieder, maar als het gaat om patiëntwaarde is er een duidelijk gemeenschappelijk belang om af te stappen van de geïnstitutionaliseerde budgetdiscussie. Uitkomstdata gaven ons een bruikbaar handvat. Maar zeker in het begin waren de partijen gedwongen om zich kwetsbaar op te stellen. Want in hoeverre zijn uitkomsten beïnvloedbaar? In hoeverre speelt toeval een rol?”

Als ‘praktische uiting van wederzijds vertrouwen’ werd eind 2015 een driejarig contract gesloten. “Dit bleek de jaren daarna goed uit te werken”, aldus Anja Lenssen. Het Catharina Ziekenhuis liet verbeteringen zien op de meeste uitkomstindicatoren die onderdeel uitmaakten van het contract. De financiële beloning die voor deze verbetering werd afgesproken, werd ingezet om de kwaliteit voor patiënten verder te verbeteren. Zo werd in de jaren erna de meting van kwaliteit van leven geïmplementeerd en verder uitgewerkt. Tevens werd het model uitgebreid naar andere aandoeningen. Het begon met dotter- en bypassoperaties en daar kwamen behandelingen voor hartklep en hartritmestoornissen bij.

Uitbreiden

De komende jaren werken het Catharina Ziekenhuis en CZ aan het verder verplaatsen van de accountability voor de uitkomsten van zorg, legt Dennis van Veghel uit, zowel in positieve als in negatieve zin. Wie is verantwoordelijk en hoe en waar liggen de kosten en de baten. Daarnaast willen de partijen dit model van waardegedreven zorginkoop gaan uitbreiden in de zorgketen. Anja Lenssen: “Veel ziekenhuizen zijn bezig met het inzetten van uitkomstinformatie voor verbetering van zorgkwaliteit, maar dat gebeurt met name intern binnen de eigen organisatie. We willen dat doorontwikkelen voor het hele zorgpad.”

Het Nederlands Hart Netwerk, waarin naast het Catharina Ziekenhuis ook ziekenhuizen in de regio en eerstelijns zorggroepen zijn betrokken, biedt daarvoor een goed platform. Hoe dat precies vorm gaat krijgen, moet nog worden uitgewerkt, legt Lenssen uit. “Het belangrijkste is dat iedereen de filosofie onderschrijft”, zegt Dennis van Veghel. “Dat hebben we geleerd bij de contractvorming tussen CZ en het Catharina”, vult Anja Lenssen aan. “Dit werkt alleen als iedereen er achter staat. Als een van de partijen de hakken in het zand had gezet, dan waren we nooit zo ver gekomen.”

Winst

Er gebeurt veel. Op allerlei manieren wordt er geëxperimenteerd met waardegedreven zorginkoopmodellen. Het proces om te komen tot zo’n model is er een van jaren, concluderen Lenssen en Van Veghel. “De hele ziekenhuisorganisatie moest dit dragen, van de raad van bestuur, tot bijvoorbeeld de financiële afdeling tot de vakgroepen”, zegt Van Veghel. “Dat geldt straks ook voor andere partijen in de zorgketen.” Bovendien blijft het puzzelen om dit om te zetten in de juiste contracten. Het is dan ook een illusie om te denken dat je dat in één keer kunt aftimmeren. “Het proces is al een winst op zich”, zeggen Lenssen en Van Veghel. “Het is mooi dat je op een andere manier en met een andere focus met elkaar in gesprek gaat.”