Geen ziekenhuis ontkomt er meer aan onzinnige zorg terug te dringen met als doel de zorg betaalbaar te houden zonder in te leveren op kwaliteit. Daartoe initieerden branche- en beroepsverenigingen MSZ het programma ZE&GG waarover afspraken zijn vastgelegd in het Hoofdlijnenakkoord MSZ. In 2025 moet zorgevaluatie integraal onderdeel zijn van het reguliere zorgsysteem waarbij de patiënt de bewezen beste zorg krijgt.
Dit gaat volgens een structureel proces aan de hand van ‘de cirkel van gepast gebruik’ waarbij niet bewezen zorgverrichtingen worden geëvalueerd, de belangrijkste kennisvragen worden geïdentificeerd en onderzoek wordt gedaan om tot een duidelijke aanbeveling voor een richtlijn te komen die bewezen kennis in de klinische praktijk brengt. Daarbij wordt een implementatie agenda opgezet en spiegelinformatie voor gepast gebruik gemaakt Een uitdaging hierbij is dat het proces van onderzoek naar de zin van zorg tot implementatie binnen twee jaar moet gebeuren in plaats van de gebruikelijke vijf tot zeven jaar.
VieCurie
In VieCuri Medisch Centrum is een werkgroep actief met ZE&GG. “Gepast gebruik is bij ons de continue motor voor passende zorg”, vertelt programmaregisseur Nicole Kessels. Maar vanzelf gaat het niet. “We moeten medewerkers stimuleren om met gepast gebruik aan de slag te gaan en van artsen en verpleegkundigen vergt het echt een andere kijk op de patiënt om bepaalde handelingen niet of anders te doen.”
De zorgorganisatie werkt samen met medisch specialisten en verpleegkundigen aan de ongeveer 200 onderwerpen die op de implementatieagenda staan (waarvan VieCuri het grootste deel al geïmplementeerd heeft). Een derde deel van de onderwerpen betreft de ‘Beter Laten Lijst’ voor verpleegkundigen.
V&VN ondersteunt de ziekenhuizen met een handig stappenplan bij de implementatie ervan. Bij de uitvoering van het programma zoekt het ziekenhuis zoveel mogelijk de verbinding met huisartsen en zorgverzekeraars, dat gaat soms moeizaam. “ZE&GG komst lastig van de grond als huisartsen niet mee kunnen bewegen op een thema uit onze implementatieagenda. Zoals geen gastroscopie verrichten bij patiënten onder de 55 jaar zonder alarmerende klachten. Die patiënten hoeven artsen dus ook niet in te sturen, maar dat loopt nog niet. Systemen zijn niet goed op elkaar afgestemd.”
Ook de samenwerking met zorgverzekeraars gaat nog niet altijd soepel. “We rapporteren maandelijks aan de zorgverzekeraars, maar we krijgen weinig tot geen respons,” zegt Kessels. Dat zou anders moeten, vinden de verzekeraars in de zaal. Arjan de Kwant, manager Zorg-Medisch Advies van DSW, die op een rijtje zet waar ons zorggeld naar toe gaat, onderstreept nog eens het belang van ZE&GG. “In plaats van dicteren hoe het moet en bureaucratische regels opstellen, moet een zorgverzekeraar agenderen, dialoog en oplossingen zoeken.”
Samenwerking
Medisch specialist Mariëtta Bertleff vertelt dat ZE&GG op de werkvloer niet altijd met open armen wordt ontvangen. “Sommige artsen zijn bang dat managers gaan vertellen hoe ze hun werk moeten doen of dat het alleen maar om de kosten gaat. Waar het echt om gaat is dat artsen patiënten centraal stellen. Dat valt niet mee als de wachtkamer vol zit met patiënten die samen willen beslissen, maar te horen krijgen dat een behandeling die we voorheen wel deden nu moeten laten omdat er geen enkel bewijs is over het nut van de ingreep. Er is nu eenmaal niet naar elke behandeling in grote getalen gerandomiseerd onderzoek gedaan. Dat maakt het lastig voor dokters.”
Maar ze ziet zelf vooral ook de voordelen van ZE&GG als niet iedere patiënt in het ziekenhuis hoeft te worden gezien en onderzoeken en verrichtingen mits evidence based niet worden uitgevoerd. Het is een oplossing voor te volle poli’s en personeelstekorten, somt ze op, en uiteindelijk wordt de zorg er patiënt- en artsvriendelijker van. Uitdagingen zijn er nog genoeg: zoals bij het bepalen van richtlijnen, iedereen betrekken bij de inbedding daarvan en de samenwerking met de eerste lijn. “We moeten het gezamenlijk doen”, zegt ze, “en van elkaar blijven leren en corrigeren.”
