Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties2

Nieuwe wet uitwisseling cliëntgegevens is goed compromis

Simona Tiems
De Eerste Kamer heeft op 4 oktober ingestemd met de Wet cliëntenrechten bij elektronische verwerking van gegevens. In 2011 stemde de Eerste Kamer nog tegen een wet inzake een landelijk elektronisch patiëntendossier. Wat is er veranderd?
Simona Tiems.jpeg

Oude wetsvoorstel: geen toestemming
Volgens het oude wetsvoorstel werden zorgaanbieders wettelijk verplicht om medische gegevens van hun cliënten beschikbaar te stellen aan andere zorgaanbieders. Handig als je op vakantie in Zeeland bent terwijl je in Groningen woont, was het idee. Toestemming van de cliënt was niet nodig: het beroepsgeheim mag immers doorbroken worden op grond van een wettelijke plicht. Dat ging te ver: een wettelijke plicht om het beroepsgeheim te doorbreken moet voldoen aan de eisen van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) en daar was geen sprake van. Gelukkig greep de Eerste Kamer in.

Nieuwe wet: uitdrukkelijke en specifieke toestemming
Volgens de nieuwe wet moet de cliënt uitdrukkelijke toestemming geven aan de zorgaanbieder om zijn gegevens beschikbaar te stellen aan andere zorgaanbieders (te “pushen”). Die toestemming kan betrekking hebben op een deel van de gegevens, bijvoorbeeld alleen medicatiegegevens of allergieën, en op bepaalde categorieën van zorgaanbieders die de gegevens mogen raadplegen, zoals de huisarts en de apotheek. Deze specifieke toestemming is ook nu al wettelijk vereist maar het kan geen kwaad dit nog maar eens onder de aandacht te brengen. Voordat een andere zorgaanbieder de gegevens raadpleegt of kopieert (“pullt”), moet de cliënt ook daarvoor aan die zorgaanbieder uitdrukkelijk toestemming geven, behoudens spoedeisende situaties.

Nieuw is dat de zorgaanbieder die pusht per cliënt moet registreren of de cliënt toestemming geeft en waarvoor. Ook moet die zorgaanbieder de cliënt informeren over zijn rechten bij elektronische gegevensuitwisseling. De cliënt krijgt daarnaast een wettelijk recht om te weten wie zijn gegevens beschikbaar heeft gesteld, heeft ingezien of opgevraagd.

Rol van de (huis)arts nog steeds van belang
Verder heeft de cliënt recht op kosteloze inzage in of afschrift van zijn elektronische dossier. Van de zijde van de KNMG is aangegeven dat zo de bescherming van het beroepsgeheim kan wegvallen, omdat cliënten mogelijk te gemakkelijk hun medische gegevens aan derde partijen zullen verstrekken. De (huis)arts – als bewaker van dat beroepsgeheim – zit daar dan niet meer tussen. Maar de cliënt heeft al sinds 1995 een wettelijk recht op inzage en afschrift van zijn medisch dossier, elektronisch of niet. En de arts die pusht kan zijn cliënten informeren over dit risico. Hij kan bijvoorbeeld afspreken dat de cliënt advies vraagt aan de arts alvorens hij zijn medische gegevens aan een derde partij verstrekt.

Veel extra werk voor zorgaanbieders
De wet geldt voor “zorgaanbieders”. Dat zijn grote en kleine zorginstellingen, maatschappen en natuurlijke personen die beroeps- of bedrijfsmatig zorg verlenen. Zij zullen veel extra werk op zich af zien komen. Daarom heeft de minister van VWS aangekondigd een overgangsperiode van drie jaar na inwerkingtreding van de wet te hanteren. De wet treedt naar verwachting per 1 juli 2017 in werking. De nieuwe wet biedt echter ook kansen. Privacy is “hot”: er verschijnen steeds meer kritische en lezenswaardige boeken en artikelen waarin privacy issues aan de kaak worden gesteld. Zou het niet mooi zijn als eerste zorgaanbieder te kunnen claimen dat je systemen voldoen aan de nieuwe wetgeving?

Zorgverzekeraars geen toegang
Zorgverzekeraars krijgen geen toegang tot elektronische uitwisselingssystemen, op straffe van een boete van maximaal € 500.000,- per overtreding of, indien dat meer is, tien procent van de omzet van de zorgverzekeraar in Nederland. De verzekerden worden ook geïnformeerd over een overtreding door hun zorgverzekeraar. Overigens laat dit de mogelijkheden die zorgverzekeraars hebben om in het kader van een materiële controle inzage te krijgen in patiëntdossiers onverlet. Dat is onderwerp van weer een ander wetsvoorstel dat op 13 september al is goedgekeurd door de Tweede Kamer.
Bedrijfsartsen, verzekeringsartsen en keuringsartsen mogen zich geen toegang verschaffen tot elektronische uitwisselingssystemen en mogen geen gegevens uit elektronische uitwisselingssystemen verwerken. Daaruit vloeit voort dat zij deze gegevens ook niet mogen verwerken als zij deze krijgen aangereikt door cliënten.

LSP
Cliëntgegevens worden ook nu al elektronisch uitgewisseld door zorgaanbieders, bijvoorbeeld via het Landelijk Schakelpunt Zorg. De Vereniging Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie heeft in september 2016 een nieuwe voorlichtingsfolder voor cliënten uitgegeven. Deze folder bevat een toestemmingsformulier. Helaas is dit formulier nog niet in overeenstemming met de nieuwe wet. Immers, via dat formulier kan de cliënt niet specifiek aangeven welke informatie gedeeld mag worden en met welke zorgaanbieders.

De nieuwe wet is een goed compromis waarmee zowel het belang van cliënten bij privacy als hun belang bij goede zorg op basis van accurate informatie is gediend. Mits de wet op de juiste wijze wordt uitgevoerd natuurlijk.

Simona Tiems is advocaat gezondheidsrecht bij Legaltree

2 REACTIES

  1. Lees alle reacties
  2. "De huisarts kan bijvoorbeeld afspreken dat de cliënt advies vraagt aan de arts alvorens hij zijn medische gegevens aan een derde partij verstrekt." Dit lijkt mij de plicht van de huisarts als gezondheidscoach van de klant (!) en een mooie compensatie richting de patiënt voor de gebruikelijke poortwachterstaak (namens de verzekeraar). En dan te bedenken dat het nog zoveel slimmer (klantgerichter en goedkoper) kan.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.