“We zijn heel blij met deze onderscheiding, misschien nog wel meer dan met de prijs die we in 2015 kregen”, aldus Bas Bloem. In 2015 won ParkinsonNet de ‘gewone’ VBHC-prijs. “De prijs van destijds was bedoeld voor een toen nog relatief nieuw initiatief, terwijl de Inspirational Award vooral is uitgereikt vanwege het feit dat we al zo lang bezig zijn en telkens weer nieuwe stappen zetten. Het is daarmee een prijs voor vasthoudendheid en doorzettingsvermogen. Duurzaam innovatief, zeg maar. Onze meest recente analyses laten ook daadwerkelijk zien dat de kwaliteit van het netwerk nog steeds elk jaar toeneemt.”

ParkinsonNet, opgezet door Bas Bloem en neuroloog Marten Munneke, beoogt de samenwerking tussen verschillende zorgdisciplines te verbeteren en expertise van zorgverleners te vergroten. Inmiddels is er een landelijke dekking van 70 regionale netwerken en 3.400 gespecialiseerde zorgverleners, van neuroloog tot fysiotherapeut, van parkinsonverpleegkundige tot seksuoloog en van diëtist tot maatschappelijk werker.

Betere zorg en lagere kosten

Wetenschappelijk onderzoek, onder meer gepubliceerd in het vermaarde vaktijdschrift The Lancet Neurology, wijst uit dat ParkinsonNet bijdraagt aan een betere kwaliteit van zorg en lagere kosten. De betere kwaliteit spreekt met al die samenwerkingen eigenlijk wel voor zich, aldus Bloem. “Zorg voor parkinsonpatiënten is teamwerk binnen netwerken en dat is precies waar we aan werken.”

De lagere kosten zijn mogelijk minder direct zichtbaar, maar spreken goedbeschouwd wel zeer tot de verbeelding. “Zowel de initiële kosten van de ontwikkeling van het netwerk als de jaarlijkse onderhoudskosten zijn relatief. Je kunt dat op verschillende manieren berekenen maar het onderhoud kost in elk geval minder dan een miljoen per jaar. Dat weegt ruimschoots op tegen de jaarlijkse besparingen, die zo’n 20 tot 30 miljoen euro bedragen.”

Luxemburg en Noorwegen

Mede hierdoor is ParkinsonNet een succes in het buitenland. Onder meer de nationale zorgsystemen van Luxemburg en Noorwegen en het Amerikaanse zorgsysteem Kaiser Permanente hebben het systeem overgenomen. “Daarmee is zorginnovatie een Nederlands exportproduct geworden, net als kaas en tulpen”, lacht Bloem. “En het is heel mooi om te zien dat we in bijvoorbeeld Californië al aantoonbaar effecten op de zorg hebben kunnen laten zien.”

De buitenlandse zorgsystemen leverden op hun beurt ook weer een bijdrage aan de verbetering van ParkinsonNet. “Aan Kaiser Permanente danken we bijvoorbeeld het zogeheten Voice of the Customer-systeem. Dat is gericht op het zeer precies uitzoeken wat de wensen van klanten zijn; voor een commerciële organisatie als Kaiser Permanente natuurlijk van wezenlijk belang.”

Eén aanspreekpunt

ParkinsonNet heeft deze methodiek recent toegepast om te kijken wat de prioriteiten zijn voor de mensen met Parkinson in Nederland. “Op de eerste plaats stond een dringende wens om één aanspreekpunt te realiseren, iemand die gemakkelijk benaderbaar is, en die zelf vragen kan beantwoorden of anders kan doorverwijzen. Het mooie is dat we deze wensen nu in vervulling kunnen laten gaan in ons meest recente innovatieproject, het ‘Zorg voor Parkinson’ project in Zuidoost-Nederland.”

Het uitvragen van de wensen van patiënten is een van de redenen dat ParkinsonNet echte uitkomstgerichte zorg biedt. VBHC is immers het streven naar betere behandelresultaten tegen lagere kosten, waarbij de ervaringen van patiënten en zorgprofessionals leidend zijn. Bas Bloem: “Uit eigen onderzoek blijkt ook dat zorgprofessionals zich goed thuis voelen in zo’n integraal netwerk en trots zijn om deelgenoot uit te kunnen maken van een innovatief zorgconcept.”

Nederland profiteert minder

De lagere kosten zijn dus een ander VBHC-kenmerk. Opmerkelijk genoeg zijn de revenuen van ParkinsonNet echter gunstiger in de andere landen waar het is ingevoerd dan in Nederland. “Dat heeft te maken met de financiering. In Nederland is de praktijk dat een medisch specialist een bepaald aantal operaties doet. Als dankzij ParkinsonNet een heupoperatie bij mensen met Parkinson niet meer nodig is, omdat we het aantal valincidenten weten te beperken, is de realiteit dat de chirurg in plaats daarvan een andere operatie uitvoert. De zorgsystemen van Luxemburg en Noorwegen zijn meer centraal gestuurd dan het Nederlandse en het Amerikaanse Kaiser Permanente is commerciëler ingestoken. In beide gevallen leidt dat ertoe dat er geen vervangingsvraag is en de opbrengsten netto dus hoger zijn.”

Niet zomaar uitrollen

Het aanvankelijke idee was dat het principe van ParkinsonNet ook kon worden toegepast op andere chronische ziekten, zoals dementie of diabetes. “Maar in de praktijk blijkt lastig te realiseren, daar wil ik eerlijk in zijn,’ aldus Bas Bloem. ‘Ik heb de afgelopen jaren heel wat belangstellende artsen en zorgbestuurders op bezoek gehad met wie ik heb doorgepraat over de achtergronden van ParkinsonNet. Het probleem is echter dat je er daarmee niet bent. Zo’n netwerk opbouwen kost tijd en aandacht, en dus ook geld. ParkinsonNet is een blauwdruk, maar die kun je niet zomaar één op één uitrollen elders. Daar moet speciaal beleid voor komen, en uiteraard ben ik dan van harte bereid om mee te denken en te ondersteunen. Maar je zet zo’n systeem niet zomaar even op.”

Positieve werkomgeving

Mensen met een chronische neurologische aandoening hebben veel baat bij een patiëntgerichte benadering waarin verschillende vormen van zorg optimaal geïntegreerd zijn. Dit komt de kwaliteit van leven van patiënten ten goede en leidt tegelijkertijd tot een positievere werkomgeving voor zorgverleners. En als deze zorg goed geleverd wordt, zal het kosten kunnen besparen. Dit betoogt Bas Bloem samen met een groep internationale collega’s in een artikel in The Lancet Neurology.