Op dit moment worden in de ggz de ‘kleine’ en de ‘nieuwe’ zorginstelling belaagd door kortzichtig financieel beleid van verzekeraars. Contractvrij werken wordt geblokkeerd met het afschaffen van de restitutiepolis. Als je te klein bent krijg je géén contract of een omzetplafond dat pesterig laag is. Voeg daarbij een onmogelijke hoeveelheid aan kwaliteits- en verantwoordingseisen, en de ‘zorgmarkt’ is verschoond van toetreders en vernieuwing. Een domper op de zo noodzakelijke innovatiekracht.
De voorbode
De ggz is de voorbode van wat er zich in de gehele zorg zal voltrekken: door maatschappelijke omstandigheden is er te veel vraag en te weinig beschikbaar personeel. Dat betekent – zou je zeggen – dat je heel zuinig moet zijn op personeel dat beschikbaar is. Organiseerbaarheid voegt zich bij financierbaarheid als centraal thema. In de ggz zien we echter een focus op een efficiënt en lui inkoopproces voor verzekeraars terwijl daar noch geld noch personeel ontbreekt.
Een deel van het schaarse personeel in de zorg wil graag zelf de voorwaarden bepalen waarbinnen ze werken. Kleine organisaties zijn daar beter in dan de grote. Blokkeer je het werken in kleine instellingen, dan stopt een deel en een ander deel wordt zzp. Schaarste- en kostenverhogend dus. Ik laat dan nog buiten beschouwing dat er in veel van deze kleine instellingen een andere kwaliteit wordt geboden die ook voor sommige cliënten beter aansluit (zie daarvoor ook opinie Hans Buijing).
Red de ggz
Beste verzekeraars en ministerie, ga eens na hoe uw leger zorgverleners wil werken en faciliteer organisatievormen die daar bij aansluiten. Kijk überhaupt eens naar de organisatorische infrastructuur die er is en wees voorzichtig met de bulldozers van macrobeleid en microbemoeienis (administratieve lasten). Er sneuvelen belangrijke kleine en grote instellingen – zie ‘red de ggz’ voor een opsomming – als gevolg van een te grote focus op de kosten en te weinig aandacht voor wat patiënten en zorgpersoneel belangrijk vinden. Bij iedere gedwongen sluiting van een instelling – klein of groot – brokkelt de motivatie af van de mensen die de zorg uiteindelijk leveren.
Helemaal mee eens. Huidige tendens lijkt er echter eentje te zijn van top-down zaken te willen afdwingen. Personeel verplicht in loondienst waarbij het bestuur van grote instellingen samen met de zorgverzekeraars bepalen hoe en waar gewerkt wordt. Ongecontracteerd werken ontmoedigen en liefst onmogelijk maken, want dan is er geen escape meer.
Bij onze kleine ggz-instelling is iedereen een zelfstandig professional (zzp) en samen met de patiënt baas over de inhoud van de behandeling. De organisatie faciliteert en probeert alle rompslomp rondom het zorgproces zoveel mogelijk te minimaliseren en uit handen te nemen. We hebben geen contracten met verzekeraars.
Dit resulteert in het volgende. In de bijna 7 jaar dat we bestaan is het verloop onder behandelaren (allen BIG-geregistreerd) 0%. (Bij grote instellingen is dit vaak 15% per jaar!) Afgezien van een griepje, is iedereen altijd aanwezig (bij grote instellingen ligt het verzuim gemiddeld boven de 7%). Er is voortdurende interesse van externe collega’s om bij ons te komen werken (bij grote instellingen is er vaak sprake van leegloop van regie-behandelaren). De gemiddelde wachttijd zit zo rond de 7 weken, behandeling start aansluitend aan de intake. De patiënt-tevredenheid ligt rond de 9. De laatste audit voor de kwaliteitscertificering hebben we met vlag en wimpel doorstaan.
Gezien het bovenstaande vinden we de negatieve beeldvorming vanuit politiek en zorgverzekeraars over zzp en ongecontracteerde zorg nogal wrang. Onze behandelaren betalen veel belasting en zijn financieel prima in staat om zelf voorzieningen te treffen voor o.a. pensioen. Men is erg tevreden over de werkplek en haalt (weer) veel voldoening uit de werkinhoud. Niemand wil terug in loondienst. En de kwaliteit van zorg staat op een hoog niveau waarbij ook complexe problematiek door ons wordt behandeld.
Mochten er politici of beleidsmakers zijn die willen komen kijken hoe het bij ons gaat, dan zijn ze van harte welkom.
Marc Gaijkema
Psycholoog/psychotherapeut en bestuurder van De Psychologengroep