Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties1

Domotica is dehumaniserend

Mark van Dorresteijn
Stichting Eykenburg houdt toezicht op bewoners via camera’s in de gangen en openbare ruimtes. In de kamers van ouderen zelf is een spreekluisterverbinding. SP-Kamerlid Renske Leijten laat in Kamervragen weten dat zij het niet eens is met deze ‘vorm van dehumanisering’.
Domotica is dehumaniserend
Foto: Mark van Dorresteijn

Leijten komt sinds jaar en dag op voor medewerkers en cliënten in de zorg. De maatregel van de zorginstelling om over te stappen naar toezicht via domotica ziet zij vast als ordinaire bezuinigingsmethode waar iedereen slechter van wordt. Haar opmerkingen zijn begrijpelijk, maar er zit nog een andere kant aan het verhaal. Hoewel ict op zichzelf niet leidt tot betere zorg, kan het zeker bijdragen aan het leveren van zorg op maat en mensen de regie over hun eigen leven teruggeven.

Mensonterend

Ict maakt bijvoorbeeld het afscheid van de looprondes mogelijk. Niet langer een medewerker die rondjes loopt langs alle mensen om te kijken of het goed gaat, maar een medewerker die op afroep zorg levert en naar eigen inzicht steun biedt. Een medewerker die weer tijd heeft om wat langer dan enkele minuten bij een bewoner te zijn. Ik geloof namelijk niet dat domotica leidt tot een berg ontslagen. De reden is dat er altijd piekmomenten zijn in de zorg, bijvoorbeeld als tien bewoners tegelijkertijd om hulp vragen. Die mogelijkheid hebben zij nu dankzij de spreek-luisterverbinding. Voorheen moesten zij wachten tot de verzorgende of verpleegkundige voorbijkwam. En wat is dan eigenlijk zo ‘onmenselijk’? Is het niet beter voor ouderen als zij met de druk op een knop zorgpersoneel kunnen bestellen?

Meer evident zijn de voordelen in de nachtelijke uren. Mensen worden wakker als een verpleegkundige met zaklamp de kamer binnenpiept om te kijken of alles in orde is. Hoewel sommige mensen deze controle als prettig ervaren, zijn de meesten waarschijnlijk gehecht aan een goede nachtrust.

Een oogje in het zeil

In Eykenburg worden bewoners in de gaten gehouden vanuit een ‘domotica-centrum’. Er wordt alleen iemand gestuurd als dat echt nodig is, vertelt bestuurder Alex Reede. Hij legt uit dat mensen soms bellen om te vragen hoe laat het eten komt. Dat kan het ‘domotica-centrum’ prima vertellen. Hij voegt daaraan toe dat het niet ten koste gaat van menselijk contact: ‘Als blijkt dat de bewoner dringend verlegen zit om een praatje, wordt dat doorgegeven en gaat er iemand heen.’ Staatssecretaris Van Rijn ziet gelukkig ook de voordelen van technologie. Hij zegt niet de illusie te hebben dat de overheid kan bepalen wanneer ict een meerwaarde biedt. Dat laat hij over aan zorgprofessionals en (vertegenwoordigers van) bewoners. Wensen, behoeftes en risico’s bij de toepassing van ict moeten goed besproken worden.

De grote vraag is hoe Leijten bij dehumanisering komt. Liegen zorgbestuurders over de kracht van domotica? Is het een manier om zorgmedewerkers verder uit te knijpen en het bestuurderssalaris op te krikken? Of is het wellicht echt handiger en neemt de kwaliteit en efficiëntie van zorg erdoor toe? Het zal vast even wennen zijn voor zorgprofessionals en bewoners, maar dat domotica de zorgverlening naar een hoger niveau tilt, staat voor mij als een paal boven water.

1 REACTIE

  1. Prima artikel, ondanks stemmingmakende titel.
    Goed om voorbij te komen aan de eenzijdige 'framing' rondom thuiszorgtechnologie en de nuance hierin te duiden. Zowel voorstanders als tegenstanders bijten zich nogal eens vast in (respectievelijk) zegening danwel verdoemenis.
    Belangrijk humaniserend aspect van toezichthoudende domotica is juist de rust die het kan geven voor cliënten zelf: geen onnodige verstoringen, aantoonbaar betere nachtrust. En niet onbelangrijk: de bijdrage aan het gevoel van veiligheid voor naasten.
    Cruciaal: goede implementatie, goede afspraken en betrouwbare techniek.
    In Vitaal Thuis (www.vitaalthuis.org) werken meer dan 40 veldpartijen samen aan verantwoorde inzet van thuiszorgtechnologie.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.