Collegereeks Management in de zorg

We bevinden ons momenteel aan de vooravond van een maatschappelijke revolutie, waarin de regels opnieuw worden bepaald en de maatschappij opnieuw wordt ingericht. Verschillende technologieën liggen hieraan ten grondslag. Deze technologieën zorgen voor grote veranderingen in alle onderdelen van de economie en de maatschappij: sectoren transformeren, er ontstaan nieuwe business modellen, en nieuwe spelers komen en gaan.

Prof. dr. Bob de Wit schetst deze maatschappelijke trends en ontwikkelingen en plaatst ze in een historische context. Vervolgens wordt gekeken naar de impact hiervan op de verschillende industrieën, waaronder de gezondheidszorg: veranderingen in de gezondheidszorg plaatsen beslissers en beleidsmakers voor grote uitdagingen. Nieuwe businessmodellen en toenemende eisen van de clientèle, zowel in de vorm van een grotere vraag als een hoger niveau van de dienstverlening, zetten veel instellingen onder druk. Organisaties moeten opnieuw naar zichzelf kijken en zich afvragen of de toegevoegde waarde die ze vandaag de dag leveren nog relevant is in de toekomst.

Bob de Wit benadrukt in zijn college het belang van visie en strategie in het digitale tijdperk en maakt samen met de deelnemers een vertaling van de maatschappelijke ontwikkelingen naar de organisatie: welke mogelijkheden bieden zich aan? Het college is confronterend, maar draagt bij aan het loskoppelen van de “waan van de dag”. Deelnemers zullen geïnspireerd raken om verder in de toekomst en buiten de bestaande kaders na te denken.

Toen in 2006 het nieuwe stelsel werd geïntroduceerd was het uitgangspunt dat betaalbare, kwalitatieve en toegankelijke zorg alleen gerealiseerd kon worden als zorgpartijen met elkaar een gezonde concurrentie voerde. Hierdoor zou een prikkel ontstaan waardoor deze doelstellingen uitvoerbaar werden. Nu 17 jaar verder  zijn deze drie uitgangspunten nog actueler geworden en neemt de druk vanuit beleid door VWS, NZA, of het zorginstituut steeds meer toe. De grote uitdagingen van deze tijd zijn niet zozeer het stelsel als wel de mogelijkheid tot implementatie van alle beleidslijnen en veranderingen.

We gaan een reis met u aan waar u wordt uitgedaagd om in die complexiteit kansen en mogelijkheden te ontdekken.

• We bekijken de mogelijkheden vanuit het perspectief van het ministerie van VWS. Wat is de wensen en hoe willen ze deze realiseren?
• Vanuit de zorginkoop door ZN. Hoe betaalbaar is de zorg en hoe gaat men om met schaarste verdeling van gelden voor verschillende ziektes?
• Vanuit de innovatiesturing door zorgverzekeraars. Wat is innovatie en hoe stuurt men hierop? Hoe ondersteunen transitiegelden innovaties?

Zorgprofessionals staan onder grote druk en ervaren verlies van eigenaarschap over hun vak. Patiënten willen niet langer behandeld worden als een gemiddelde uit een onderzoeksgroep. En de onhoudbaar stijgende zorgkosten zijn algemeen bekend, maar niet minder verontrustend. Kremer vindt dat we kwaliteit van zorg niet langer als een statisch en objectief gegeven moeten beschouwen. De zorg is gebaat bij een nieuwe definitie van kwaliteit, waarin de lerende praktijk centraal staat en de uitkomsten gerechtvaardigde verschillen laten zien. Om ruimte te geven aan samen leren en verbeteren, zal ook de governance zich op dat leren moeten richten en niet zozeer op de uitkomsten.

Binnen de zorgsector werken betrokken, goed opgeleide en hardwerkende professionals die allemaal het beste willen voor de patiënt. Maar, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is dat geen garantie voor goede zorg. Een patiënt heeft doorgaans te maken met verschillende professionals en instellingen. Er kan pas sprake zijn van ‘goede zorg’ als al deze partijen én ieder hun eigen werk zo goed mogelijk doen én optimaal samenwerken vanuit het gemeenschappelijk patiëntenbelang. Dit college gaat in op het tweede aspect; de zogenaamde ‘ketensamenwerking.’ Hieronder vallen ook bijvoorbeeld het managen van zorgpaden, lean management en zorglogistiek.

Meer specifiek wordt ingegaan op onder meer:

• Welke ‘problemen’ kunnen met behulp van ketensamenwerking worden opgelost?
• Wat zijn de principes van ketensamenwerking in de zorg?
• Waarom blijkt ketensamenwerking in de praktijk zo moeilijk?
• Welke methodes kunnen worden toegepast?
• Welke partijen in de zorgketen zouden wat kunnen of moeten doen?

Belangrijke aspecten zoals het creëren van vertrouwen, informatiedeling, het afstemmen van beslissingen, het creëren van win-win situaties en nieuwe vormen van leiderschap komen aan de orde. Hierbij zal bepleit worden dat een paradigmaverandering noodzakelijk is om ketensamenwerking in de (zorg)praktijk te laten slagen.

In tijden van crisis is het essentieel om je bezig te houden met je kerntaak: Je organisatie of team draaiende houden. Niet alleen de toekomst van werknemers, maar ook de gezondheid van je organisatie staat op het spel. Als veiligheid en resultaten terugvallen moet je als leidinggevende meer leiding nemen, je hoofd koel houden en de rust bewaren om de continuïteit van je bedrijf te waarborgen. Naast korte termijn handelen is een (middel)lange termijnstrategie van groot belang. Om te zorgen voor de juiste energie binnen je organisatie of team en te zorgen voor eigenaarschap en verbondenheid, is de mate van ‘mindsetverandering’ cruciaal. Bas Kodden geeft u tijdens dit college handvatten om in tijden van crisis succesvol leiding te kunnen geven aan uzelf en uw mensen.

Sturen op financiële kengetallen en ratio’s
Organisaties in de zorgsector manifesteren zich in toenemende mate op (internationale) kapitaalmarkten. Daarom is het belangrijk te begrijpen wat de taal is die financiers spreken en waar financiers naar kijken bij het beoordelen van investerings- en financieringsproposities. Hoe vertaalt u de business case naar een case die te financieren is.

Dit college gaat in op:

• het begrijpen en beoordelen van de belangrijkste financiële overzichten; balans en resultatenrekening
• de cashflow- en ratioanalyse van organisaties in de zorg
• aan de hand van praktijkcases gaat u werken met de belangrijkste financiële kengetallen

Innoveren klinkt flitsend en modern, maar het is toch vooral ploeteren. Prachtig ploeteren dat wel. ‘We geven patiënten dezelfde medicijnen als dertig jaar geleden en kunnen ze vaak niet voldoende helpen hun weg (terug) te vinden naar een inclusieve samenleving.’ stelt prof. dr. Floortje Scheepers. Zij pleit voor innovatievere zorg en onderzoek gericht op de complexiteit van de echte praktijk. Die complexiteit maakt wel dat innoveren met elkaar ploeteren is, kleine stapjes zetten. Het vraagt om een cultuur van leren in plaats van weten, van collectieve intelligentie en bescheidenheid in plaats van individuele excellentie. Alleen samen kunnen we dit waarmaken.

In het college leert u:

• De schoonheid van ploeteren kennen
• Hoe een klimaat van innovatie te creëren
• Hoe vooruit te komen bij innovatie in een complexe zorg omgeving