Demissionair staatssecretaris Van Ooijen is erg enthousiast over het instrument. “De Ziektelastmeter zorgt ervoor dat het gesprek tussen patiënt en zorgverlener meteen bij de kern kan beginnen. Dat scheelt beiden kostbare energie”, zei hij in een videoboodschap voor een symposium over de ziektelastmeter voor chronische aandoeningen. Volgens hem sluit dit instrument aan bij de afspraken in het Integraal Zorgakkoord en het nationaal preventieakkoord.

Ziektelastmeter

De Ziektelastmeter is in 2014 ontwikkeld voor mensen met COPD. Patiënten vullen een vragenlijst in over hun ervaren ziektelast vóórdat ze de spreekkamer van de zorgverlener ingaan. De antwoorden op die vragen worden vertaald in een plaatje met ballonnen; laag hangende rode ballonnen staan voor een hoog ervaren ziektelast, hoog hangende groene ballonnen zijn onderwerpen waar de patiënt geen ziektelast ervaart, er tussenin hangen oranje en gele ballonnen.

Chronische aandoeningen

Voor haar promotieonderzoek heeft Boudewijns de Ziektelastmeter uitgebreid zodat mensen met andere chronische aandoeningen hier ook gebruik van kunnen maken. Er is nu een generiek deel van de vragenlijst die toepasbaar is voor alle chronische ziekten en er zijn specifieke modules voor mensen met COPD, astma, hartfalen en diabetes type 2. Op dit moment werken collega’s van Boudewijns aan modules voor mensen met cardiovasculair risico en artrose.

Visueel

“Wat de Ziektelastmeter zo uniek maakt, is het visuele deel”, vertelt Boudewijns. “Er zijn heel veel vragenlijsten in de zorg, maar met de meeste wordt niks gedaan. Die ballonnen maken de ziektelast heel zichtbaar. Bovendien kunnen de ballonnen opstijgen. Patiënten weten daardoor: dit is niet onoverkomelijk. Dit kan verbeteren. Zo’n inzicht kan patiënten enorm motiveren.”

Preventie

Het instrument sluit aan bij het preventieakkoord en het Integraal Zorgakkoord, zegt Boudewijns. “Niet om een chronische aandoening te voorkómen, maar het kan voorkomen dat de ziekte verergert. Patiënten krijgen meer inzicht in hun eigen ziekte en ziektelast en met de behandelvoorstellen kunnen patiënten werken aan concrete doelstellingen, zoals stoppen met roken, gezonder eten, meer bewegen of beter innemen van hun medicijnen opdat ze bijvoorbeeld een longaanval kunnen voorkomen.”

Medicijngebruik

Een van de vragen van de Ziektelastmeter is: “Heb je last van je medicijnen?”. Boudewijns: “Soms lukt het patiënten niet goed om hun medicijnen op het juiste moment en/of op de juiste wijze in te nemen. Of ze hebben moeite met het gebruik van hun puffer. Door deze vraag komen zorgverleners hier achter en kunnen zij de patiënt bijvoorbeeld extra inhalatie-instructie geven.”

Therapietrouw

Medicijngebruik klink misschien als iets simpels: arts schrijf medicijn voor, patiënt neemt medicijn in. “Maar uit onderzoek blijkt dat 50 procent van de patiënten hun medicijnen niet op de juiste wijze inneemt, niet op tijd en/of niet in de juiste hoeveelheid”, weet Boudewijns. Juist medicijngebruik kan dus een hoop ellende voorkomen.

Implementatie

De Ziektelastmeter COPD wordt al in de praktijk gebruikt en is vrij verkrijgbaar. “Doordat het in veel verschillende systemen wordt gebruikt, is het moeilijk om precies te weten hoeveel het instrument wordt gebruikt en waar. Maar we horen positieve geluiden uit het veld”, zegt Boudewijns.

De Ziektelastmeter voor chronische aandoeningen is tot nu toe getest in onderzoeksetting. Deze moet de komende jaren worden geïmplementeerd en in verschillende ict-systemen worden gezet, begeleid met scholingsprogramma’s.