Dat lukt niet als zorgverleners er rekening mee moeten houden dat wat zij vertellen later in een openbare strafzitting besproken wordt. Daarom staat in de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz) dat calamiteitenrapportages alleen aan het Openbaar Ministerie (OM) kunnen worden verstrekt als de informatie redelijkerwijs niet op een andere wijze kan worden verkregen.

Daarnaast geldt ook het verschoningsrecht. Dat betekent dat een arts geen medische informatie hoeft te verstrekken aan politie en justitie. De instelling waar de arts werkt, heeft een afgeleid verschoningsrecht. Dit verschoningsrecht beschermt de privacy van de patiënt maar dient ook een algemeen belang: iedereen moet er op kunnen vertrouwen dat zijn medische gegevens geheimgehouden worden. Slechts in zeer uitzonderlijke omstandigheden moet het verschoningsrecht wijken voor de strafrechtelijke waarheidsvinding.

Twee rechtbanken hebben inmiddels in twee verschillende zaken geoordeeld dat zorgaanbieders hun calamiteitenrapportages niet aan het OM hoefden te verstrekken. Beide zorgaanbieders hadden zich verzet tegen de vorderingen van het OM om calamiteitenrapportages. De rechtbanken oordeelden dat het OM op een andere, minder bezwarende wijze kon komen aan de informatie die het nodig meende te hebben. De calamiteitenrapportages kwamen hierdoor niet in het strafdossier terecht en werden niet besproken tijdens de openbare strafzitting. Dit vereiste wel de nodige kennis bij de zorgaanbieders over hun rechten en plichten ten opzichte van het OM. Temeer omdat het een andere visie had op het verschoningsrecht en de Wkkgz.

Ook de rechter-commissaris oordeelde aanvankelijk in beide zaken dat het rapport moest worden verstrekt aan het OM. De meervoudige rechtbank was het hier niet mee eens en oordeelde tot gegrondverklaring van het beklag van de zorginstelling.

Concluderend is het van belang dat zorgaanbieders niet zonder meer voldoen aan een vordering van het OM, ook niet als deze ondersteund wordt door een rechter-commissaris. Het verschoningsrecht en het maatschappelijk belang bij een goedwerkend kwaliteitssysteem rechtvaardigen dat. Verder heeft een zorgaanbieder de plicht om als goede werkgever te handelen ten opzichte van zijn zorgverleners.

Zij mogen er, gezien de wet, op vertrouwen dat wat zij in vertrouwen met de interne onderzoekscommissie delen, in beginsel niet in een openbare strafzitting wordt besproken. Tenzij de rechter onherroepelijk anders bepaalt, maar dat was in deze zaken niet aan de orde.

Door Elisa Benhaim en Simona Tiems, advocaten bij Legaltree