‘Markt lost probleem dure medicijnen niet op’

Jeroen van Dijk, Sales Director en Eelko den Breejen, Governmental Affairs Manager, beiden werkzaam bij geneesmiddelenfabrikant Roche: ‘Wij willen heel graag samen tot oplossingen komen.’

Kunt u de huidige situatie schetsen?
‘De nieuwe generatie geneesmiddelen is zo ontzettend complex, precies en gepersonaliseerd. Daarbij vergeleken werkt chemotherapie als een schot hagel. De werking van de nieuwe generatie geneesmiddelen is complex en bovendien worden deze medicijnen ook steeds meer in combinatie met elkaar gebruikt. Die complexe en gepersonaliseerde geneesmiddelen vragen om een nieuwe manier van financiering. Als we die blijven betalen per flesje lopen we tegen de grens van de betaalbaarheid aan. Wij zijn daarom voorstander van verschillende soorten prijsarrangementen.’

Aan welke arrangementen moeten we denken?
‘Aan centrale arrangementen op landelijk niveau of decentrale arrangementen die wij met de afzonderlijke ziekenhuizen afsluiten.’

Waar onderhandelt u centraal over?
‘We hebben een centraal arrangement voor een medicijn tegen een longziekte, IPF: ‘Esbriet’. Wij zijn nu met de minister van VWS in onderhandeling over een centraal arrangement voor ‘pertuzumab’, een medicijn tegen borstkanker. Pertuzumab is sinds 2013 op de markt en wordt vergoed via het basispakket. Vanaf het moment dat we op de markt kwamen  hebben wij al decentraal arrangementen met de verschillende ziekenhuizen afgesloten. Het Zorginstituut adviseerde vervolgens de minister een centraal arrangement af te sluiten. Het zou dus kunnen dat de minister het decentrale arrangement overneemt. Daarnaast staan we op een lijstje voor de sluis met ‘atezolizumab’, een immunotherapie tegen bepaalde vormen van long- en blaaskanker. De sluis zou gaan gelden voor de toepassing bij longkanker.’

En decentrale arrangementen?
‘Voor het gros van onze producten hebben we decentraal een arrangement. Wij onderhandelen dan met alle 89 ziekenhuizen afzonderlijk. De contracten zijn overigens wel uniform en we hanteren dezelfde voorwaarden voor elk ziekenhuis. Er bestaan wel initiatieven op het gebied van gezamenlijke inkoop door ziekenhuizen. Dan hoeven we dus niet meer met elk afzonderlijk ziekenhuis om de tafel.’  

Kunt u een voorbeeld noemen van een prijsarrrangement?
‘In het geval van monotherapie bieden wij al wel pay for performance contracten aan. Als een patiënt niet goed respondeert op een medicijn, kan je afspreken dat het ziekenhuis minder betaalt. Of helemaal niet als het product niet werkt. Bij combinatietherapie moet je komen tot een combinatieprijs. Maar dan loop je in de toekomst al snel tegen mededingingsregels aan. Want het is gemakkelijk als de twee medicijnen van één fabrikant komen, maar als er twee of meer fabrikanten bij zijn betrokken, wordt het lastig. Hoe moeten die dan gaan samenwerken en tot een prijsafspraak komen?’ 

Kunt u iets zeggen over de prijsopbouw?
Zijn jullie prijzen ook gebaseerd op marktonderzoek en de maximale prijs die de consument bereid is zonder al teveel protest te betalen? ‘Wij kennen die verhalen maar bij Roche is dat niet zo. Wij beginnen met een Europese eenheidsprijs, vervolgens gaan wij met de overheden in gesprek over de prijs waarvoor patiënten toegang krijgen tot de geneesmiddelen. Wij houden daarbij onder andere rekening met de economische situatie, de prioriteiten van de overheid en het verzekeringsstelsel per land. Een uitzondering hierin is Nederland omdat wij een marktgericht en decentraal stelsel kennen waarbij we in principe met ziekenhuizen afspraken maken en pas in uitzonderlijke gevallen het ministerie in de markt wil interveniëren en een centraal arrangement af wil sluiten. Onze lijstprijs is daarnaast gemaximeerd op het gemiddelde van Duitsland, België, Frankrijk en Engeland.’

Hoe gaat het in Nederland?
‘In Nederland is het lastig want we hebben te maken met marktwerking. Voor het overgrote deel moeten wij met alle ziekenhuizen apart onderhandelen. In andere landen praat je over een vergoedingssysteem waarbij regeringen budget beschikbaar stellen. In Nederland maak je een afspraak over de prijs zonder dat er budget wordt vrijgemaakt en gealloceerd wordt aan dat product. Het is dan ook moeilijk om te zeggen hoeveel mensen ermee worden behandeld.’ 

Kan de markt dit oplossen?
‘Wij denken van niet. Je ziet nu al dat er patiënten zijn die volgens de richtlijnen met bepaalde producten behandeld moeten worden, maar ze niet krijgen omdat de kosten voor het ziekenhuis te hoog zijn. Dat heeft te maken met de maximale budgetruimte van ziekenhuizen die gemaximeerd is met één procent groei per jaar. De zogenaamde intramurale geneesmiddelen vallen binnen dat budget.’

Waar ligt de oplossing wel?
‘De financieringssituatie in Nederland zit nu in de weg. In een land als België, waar een vergoedingssysteem bestaat, worden meer patiënten behandeld volgens de richtlijnen. Als een geneesmiddel onderdeel is van het basispakket, en het geneesmiddel staat in de richtlijn dan moet er geld zijn om het aan patiënten te geven die het nodig hebben.’

Jeroen van Dijk spreekt tijdens het maatschappelijk oncologisch debat bij het VUmc op 22 juni. 

Lees ook het interview met Wouter Bos, bestuursvoorzitter VUmc over dure oncologische medicijnen: ‘Farmaceutische industrie moet in beweging komen’