Het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg heeft in samenwerking met de Universiteit Utrecht tijdens een inventarisatieonderzoek 101 burgerinitiatieven in wonen-zorg-welzijn gevonden. De veelgehoorde frase dat burgerinitiatieven in wonen, zorg en welzijn de afgelopen jaren ‘uit de grond geschoten’ zijn, lijkt dus niet ongegrond.

Burgeronderneming

Van deze 100 initiatieven kunnen 85 echt gezien worden als burgeronderneming. Bij een burgeronderneming is de burger initiatiefnemer en gaat het om vrijwillige inzet voor de directe leefomgeving. Een aanzienlijk deel (19 procent) van de burgerondernemingen is opgericht in 2013, 8 procent in 2014. Deze laatste groep kan natuurlijk nog oplopen, aangezien er veel coöperaties nog in oprichting zijn. Slechts 11 procent is voor 2009 opgericht. De provincie is Noord-Brabant is hofleverancier. Van de burgerondernemingen is 41 procent in Noord-Brabant opgericht, voornamelijk in het oostelijke gebied van de provincie.

Coöperatie

De coöperatie komt als rechtsvorm het meeste voor, maar verenigingen en stichtingen worden ook nog altijd opgericht. Een zorgcoöperatie is niet altijd feitelijk een coöperatieve vereniging maar soms ook een reguliere vereniging. Oude stichtingen en verenigingen blijken ook in te spelen op de huidige ontwikkelingen binnen wonen-zorg-welzijn. Sommige hiervan organiseren een vergelijkbaar zorgaanbod als de nieuwe zorgcoöperaties.

Schaal

Vergeleken met het buitenland zijn er enkele uitspraken te doen over de zorgcoöperaties in Nederland. In tegenstelling tot landen als België, het Verenigd Koninkrijk en Italië is de coöperatieve sector wat betreft wonen-zorg-welzijn in Nederland kleinschalig. Bovendien zijn Nederlandse coöperaties verenigingen en geen vennootschappen. Grote koepelorganisaties voor coöperaties en een groot marktaandeel in de economie maken coöperaties in met name het Verenigd Koninkrijk en Italië instituties die de lokale grenzen zijn overschreden. Wel zijn er binnen de grote organisaties kleine lokale projecten opgenomen.