Veel van de reacties verwoorden precies het déjà vu-gevoel dat de stelling omschrijft. De beginselen die momenteel via reablement de langdurige zorg in gestuurd worden – samen te vatten als: cliënten helpen zichzelf (beter) te helpen en als professional zo lang mogelijk wachten met het overnemen van functies – waren er natuurlijk al lang.
“Als wijkverpleegkundige werd ik in de jaren tachtig opgeleid om altijd te werken aan sterke netwerken, behoud van functies en regie. Pas in de tijd van ‘productiedenken’ kwam daar nieuwe taal voor in de plaats, namelijk ‘uren declareren’”, merkt een wijkverpleegkundige fijntjes op.
Florence Nightingale
Een docent/directeur voegt daaraan toe: “In de basisopleiding van verpleegkundigen wordt het vak ‘gezondheidsvoorlichting en opvoeding’ al jaren gegeven. Florence Nightingale beschreef al in haar boek ‘Nursing what it is and what it is not’ (1859) hoe de patiënt te helpen om in de beste conditie qua gezondheid te komen.”
En een bestuurder/toezichthouder herinnert ons er graag aan dat ons grote voorbeeld hierbij, Denemarken, dit gedachtegoed ook niet zelf heeft bedacht: “De Denen hebben dit al 25 jaar geleden afgekeken van Hans Becker van Humanitas Rotterdam. Met zijn begrippen als ‘zorgen met de handen op de rug’, ‘use it or lose it’ en ‘extended family’. Toch is het mooi dat reablement nu zo veel jaren later opnieuw in deze tijd met een Engels woord weer ‘moderne’ aandacht krijgt. Wat kunnen we leren van de geschiedenis om het als hype niet te laten wegzakken.”
Preventieve kracht
“Zeker… het is oude wijn in nieuwe zakken”, zegt een bestuurssecretaris. “Maar soms is de nieuwe zak nodig om het gedachtegoed op te frissen en weer bewustzijn te krijgen voor de mogelijkheden die ouderen hebben om vaardigheden te behouden of aan te leren. (…) Daarin zit een grote preventieve kracht, waardoor we ervoor kunnen zorgen dat de zorg de echte zorgvragen aan kan.”
Met andere woorden: inhoudelijk zijn de eens-stemmers het roerend eens met de reablement-beweging, die verpleegkundigen en iedereen met een ‘zorghart’ uitdaagt om wat meer te leren loslaten. En zelfs die nieuwe verpakking heeft in hun ogen een functie.
Norm
Een ietwat ontstemde bestuurder laat weten het zeer oneens te zijn met de stelling. “Hoe negatief! En neen, reablement gaat niet alleen over een behandelaar die wat inzet maar een fundamenteel andere kijk op en benadering van zorg.” Diegene vervolgt: “We hebben heel veel overgenomen (van cliënten, red.) en dat is de norm die nu geldt en de verwachting van zeker de kinderen van ouderen. En van veel zorgverleners die hun identiteit halen uit zoveel mogelijk doen (ipv láten doen). Daarmee is reablement verankeren dus een forse klus – als we het meer dan een trucje of opgedragen ‘handeling’ willen maken.”
Een adviseur ventileert een vergelijkbare kijk: “We moeten terug naar zelfredzaamheid en zelfbeschikking indien mensen daar zelf toe in staat zijn. Aangezien we tegenwoordig weten dat zolang mogelijk actief (geestelijk en fysiek) blijven goed is en we ook nog betere technologische ondersteuning hebben, ben ik het daarom niet eens met de stelling. Reablement is namelijk ‘nieuwe wijn in nieuwe zakken!’”
Het slotwoord is voor een mantelzorger: “Natuurlijk is het niet nieuw, maar zolang de reflex bestaat om dingen uit handen te nemen en te zeggen ‘Blijf lekker zitten!’, is het goed hierop te blijven hameren.”
