In de praktijk betekent dat: je spreekt met een aantal betrokken zorgverleners en -financiers (zorgverzekeraars, gemeenten) inhoudelijke doelen af, geënt op de bovenstaande drie doelstellingen. Je verzamelt de relevante generieke data op populatieniveau en maakt die voor alle betrokkenen inzichtelijk. Dan formuleer je met elkaar een aanpak die op de lange termijn tot kwaliteitsverbetering en besparingen zal leiden. Besef wel: betere zorg is doorgaans goedkoper. Worden die besparingen gerealiseerd, dan wordt de waarde daarvan verdeeld onder deelnemende organisaties en zo voorts.

IZA

Een in theorie geweldig model dat in Nederland maar moeilijk van de grond komt, met name vanwege de versnippering van ons zorglandschap en de complexiteit van de bekostiging alhier. Dat is extra jammer, want de in het Integraal Zorg Akkoord (IZA) gehanteerde agenda om domeinoverstijgende regionale samenwerking te bewerkstelligen, leent zich bij uitstek voor een populatiegerichte Triple Aim-aanpak. Zo gauw in een regio overeenstemming tussen zorgverleners, zorgverzekeraars en gemeenten kan worden gevonden over wat de juiste gezondheidsdata zijn en wat op basis daarvan vervolgens de regionale gezondheidsdoelen moeten worden, zou er in principe aan de slag gegaan moeten kunnen worden.

Pantein

Helaas, zo simpel is het in Nederland nooit. Een mooie illustratie daarvan is het geval van het Maasziekenhuis Pantein in de gemeente Boxmeer. Dat ziekenhuis had sinds 2008 een geweldige samenwerking opgezet met de regionale eerstelijns organisatie, waarbij met name chronische zorg werd verplaatst van het (dure) ziekenhuis naar de (veel goedkopere) eerstelijn. Maatschappelijk gezien een geweldige aanpak die bijdroeg aan meer zelfmanagement; betere monitoring, een meer multidisciplinaire aanpak en uiteindelijk goedkopere maar ook betere zorg, dichter bij huis. Dat succes kostte het ziekenhuis echter omzet. En omdat er bij de nieuwbouw van het Maasziekenhuis (2009-2011) niet was voorzien in de gevolgen daarvan, kwam het in 2018 in financiële problemen.

Anders dan het Slotervaart, de IJsselmeerziekenhuizen en Ruwaard van Putten in Spijkenisse, werd Pantein echter overeind gehouden door zorgverzekeraars en overheid, omdat een flink deel van het verzorgingsgebied bij faillissement buiten de maximale aanrijtijd van 45 minuten van de dichtstbijzijnde SEH zou komen te liggen. Maar in de reddingsoperatie verdween ook de intensieve samenwerking met de eerstelijn – inkomsten immers die het te duur gebouwde ziekenhuis zelf nodig had. Was er bij Pantein nou van het begin af aan vanuit de Triple Aim-gedachte gewerkt, dan had het ziekenhuis zijn deel gekregen uit de zorgbesparing die met de samenwerking was gerealiseerd. En dan was het ziekenhuisbestuur waarschijnlijk ook realistischer met de resulterende situatie voor het ziekenhuis omgegaan, omdat er bewuster over was nagedacht.

Tienjarig contract

Maar er is ook goed Triple Aim-nieuws: in Limburg is in 2019 een enorme proeftuin gestart die behoorlijk in deze aanpak lijkt te passen. Daar heeft het Zuyderland Medisch Centrum een tienjarig contract getekend met zorgverzekeraar CZ. In ruil voor tien jaar verzekerde omzet belooft Zuyderland aan het eind van die periode de schadelast (het jaarlijkse bedrag dat het ziekenhuis declareert bij de zorgverzekeraar) met 5 procent te hebben verminderd. De deal is dus: langjarige financiële zekerheid in ruil voor een serieuze bezuinigingsinspanning over diezelfde lange termijn. Waarbij ook de gezondheid van de regionale bevolking volgens de doelstellingen verbeterd wordt.
Die vijf procent lijkt niet zo spectaculair, maar afgezet tegen de ‘normale’ jaarlijkse volumegroei van de zorg in het in relatie tot de rest van Nederland ongezonde en snel vergrijzende Midden- en Zuid-Limburg van 2 à 3 procent, krijgt dit Big Hairy Audacious Goal pas zijn ware proporties.

Zuyderland is een topklinisch systeemziekenhuis, onmisbaar in Limburg. En het verplaatst veel zorg naar andere, laagdrempeliger, goedkopere zorgverleners. Anderhalvelijns centra bijvoorbeeld, waar medisch specialisten patiënten zien buiten de dure setting van het ziekenhuis. En met veel aandacht voor preventie. Als het daar lukt zal geen enkel ander ziekenhuis meer kunnen zeggen: ‘wat zij doen is bij ons niet mogelijk.’