Uit onderzoek van de ledenorganisatie VvAA onder 1200 zorgverleners blijkt dat artsen bezwijken onder de druk om patiënten het gevoel te geven dat het maximale is gedaan en omdat ze bang zijn voor juridische of financiële claims. Herman van Hemsbergen, voorzitter van de hoofddirectie van VvAA: ‘De eisen gaan steeds verder omhoog. Een patiënt krijgt de uitslag van een onderzoek. De dokter zegt: ‘nou, het valt allemaal wel mee, er is eigenlijk niks aan de hand’. De patiënt is het er niet mee eens, wil meer onderzoek. Die wil doorverwezen worden door de huisarts. De vraag is dan, doet de huisarts of medisch specialist iets wat hij uit medische overwegingen niet zou willen of hoeven doen. Doet hij dat toch om de patiënt tegemoet te komen?’

Niet te veel
Aan de andere kant zit de zorgverzekeraar die juist wil dat de dokter niet te veel doet. Van Heemsbergen: ‘Zorgverleners komen door het huidige zorgbeleid – waarin er als gevolg van regulering, wetgeving, de rol van zorgverzekeraars en de Inspectie sprake is van steeds meer druk – in een spagaat. Enerzijds moeten zij uiteraard alles doen wat in het belang van de patiënt is. Die steeds meer van de zorgverlener eist en vraagt. Anderzijds wordt de druk om doelmatig en efficiënt te werken vanuit bijvoorbeeld zorgverzekeraars of de Inspectie steeds groter. Bovendien kunnen de vragen en eisen van deze actoren ook nog eens met elkaar in tegenspraak zijn.’

Rechtsbijstand
Hoewel bijna twee derde (63 procent) van de zorgprofessionals vreest voor een claimcultuur binnen de Nederlandse zorg, is de angst voor claims voor een meerderheid op dit moment niet de belangrijkste reden om defensief te handelen. Van Hemsbergen: ‘Wij constateren – als expert op het terrein van medische aansprakelijkheid en rechtsbijstand in de zorg – dat er een ontwikkeling is naar een claimcultuur. Als gevolg daarvan stijgen de kosten van de gezondheidszorg door toenemende kosten van zorgverleners en zorginstellingen. Bovendien gaan zorgverleners meer tijd besteden aan (het voorkomen van) juridische kwesties. Dat is niet wenselijk en zeker niet doelmatig.’