Deze beslissing is mede ingegeven door recente onderzoeksresultaten. Gemiddeld lopen mannen een kans van 26 procent om incontinent te worden na een prostaatkankeroperatie. In ziekenhuizen waar meer dan honderd prostaatverwijderingen per jaar worden uitgevoerd, ligt die kans 30 procent lager dan in andere ziekenhuizen.
Ziekenhuizen
Als gevolg van die normverhoging zullen sommige ziekenhuizen moeten stoppen met prostaatverwijderingen. Ten tijde van het onderzoek voerden vier ziekenhuizen meer dan honderd radicale prostaatoperaties uit. In 2016 waren dat er elf. Zorgverzekeraars mikken op steeds verdere concentratie van prostaatkankerzorg en belonen ziekenhuizen die vrijwillig hun aantal prostaatverwijderingen nog verder verhogen.
NVU
Hoogleraar urologie Peter Mulders, voorzitter NVU, denkt dat de implicaties van de normverhoging niet enorm groot zullen zijn. ‘Een aantal urologen zal misschien gedwongen moeten stoppen, maar hoofdzakelijk is de trend in het hele land er een van specialisatie. Operaties vinden plaats met een operatierobot. Je ziet expertisecentra ontstaan, vooral in het westen en oosten, waar urologen uit verschillende ziekenhuizen opereren. Die urologen komen individueel al wel uit op honderd per jaar. We zien ook verwijzingen toenemen tussen ziekenhuizen. Ziekenhuizen maken afspraken met urologen in de omgeving en patiënten worden naar het hoogvolume ziekenhuis verwezen. Iedereen ziet wel in dat hogere volumes zorgen voor betere kwaliteit.’
Zilveren Kruis
Zilveren Kruis deelt mee heel blij te zijn met de verhoging van de norm naar honderd per jaar. Zilveren Kruis heeft haar inkoopbeleid daarop aangepast en sluit vanaf 2019 alleen nog maar een contract voor deze operaties als een ziekenhuis inderdaad meer dan honderd operaties per jaar uitvoert. ‘Daarnaast gaan we samen met patiëntenverenigingen ProstaatKankerStichting (PKS) en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten organisaties (NFK) koploperziekenhuizen bepalen. Zij worden beloond met een contract met vrij volume.’
CZ
CZ laat weten in het inkoopbeleid te hebben opgenomen dat een ziekenhuis alleen een overeenkomst krijgt wanneer aan de minimumnorm van de NVU wordt voldaan. Op dit moment is dat vijftig. CZ wil dat de lat voor kwaliteit hoger komt te liggen en heeft daarvoor de Stichting Egidius Zorgconcepten opgericht. CZ wil de verbinding leggen tussen de regionale netwerken en de bovenregionale samenwerking stimuleren. De streefnorm voor prostaatverwijderingsoperaties ligt op 200 tot 250 per jaar. ‘Zorgaanbieders die zijn aangesloten zijn bij dit concept worden door CZ maximaal gefaciliteerd en beloond door bijvoorbeeld een vrijstelling van de maximering in productieruimte.’
VGZ
VGZ koopt dit jaar in op de minimumnorm van vijftig, zo staat dat ook in de regeling zorginkoop die voor 1 april af moest zijn. Een woordvoerder zegt dat de zorgverzekeraar de normen van de wetenschappelijke vereniging volgt. Als de minimale volumenorm in 2019 naar honderd stijgt, gaat VGZ daarin mee. Dit onderzoek geeft reden om ‘aandacht te vragen’ voor hogere volumes tijdens de inkoopgesprekken.
Menzis
Ook Menzis gaat mee met de norm van de wetenschappelijke vereniging. Als die volgend jaar naar honderd gaat, zal Menzis dat minimumaantal ook gaan hanteren. Er wordt daarbij wel gekeken wat een realistische implementatietermijn is, zo zegt de woordvoerder.
Incontinentiemateriaal
Het onderzoek is gehouden door de NVU samen met Zorgverzekeraars Nederland onder 1590 patiënten, ruim driekwart van de totale groep mannen die in die tijd zo’n operatie hebben ondergaan. De onderzoekers konden gebruikmaken van declaratiegegevens van incontinentiemateriaal bij Zilveren Kruis, Menzis, VGZ en CZ. Er was statistisch significant verband tussen het aantal verrichte radicale prostatectiomiëen per ziekenhuis en de declaratie van incontinentiemateriaal. Voor 26 procent van de mannen werden na de prostaatverwijdering een of meer incontinentiepads per dag gedeclareerd. Het onderzoek vond plaats tussen 1 oktober 2014 en 30 september 2015.
ZN
ZN laat weten dat de samenwerking met de NVU uitnodigt om ook bij andere aandoeningen op dezelfde manier tot inzicht te komen in de uitkomsten van zorg. Er staan nog geen concrete onderzoeken op stapel. Wout Adema, directeur Zorg van ZN: ‘Dit onderzoek is een sterk voorbeeld van hoe artsen en zorgverzekeraars door gezamenlijk gebruik van data met elkaar kunnen optrekken om dit waar te maken. Wij nodigen ook andere zorgverleners uit om deze uitdaging met ons aan te gaan.’
Het onderzoek van NVU en ZN is gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.
