De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) onderzoeken momenteel de gevolgen van de komst van commerciële huisartsenketens op de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg. Intussen blijft het aantal klachten en maatregelen tegen dergelijke praktijken stijgen.

Deze week bracht Spoedzorg Huisartsen Twente (SHT) plannen naar buiten om commerciële huisartspraktijken die de avond- en weekenddiensten verwaarlozen aan te pakken. SHT wil boetes opleggen en praktijken tijdelijk uitsluiten van waarnemingsposten, schrijft Tubantia. De Telegraaf meldde dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) dit jaar zo’n 75 klachten heeft binnengekregen over de huisartsenzorg van Co-Med.

Uitslag

422 van de 541 lezers die de poll invulden, zouden commerciële huisartsenketens graag verboden zien worden. 53 lezers willen dat ze beperkt worden. Onderzoek van de IGJ en NZa afwachten, vinden 35 respondenten. 8 van hen vulden in dat de overheid volgens hen niets moet doen aan commerciële huisartsenketens, 23 lezers vulden ‘overig’ in.

Verbieden

Veel respondenten schuwen commercie in de huisartsenzorg en benoemen dat de geboden zorg door commerciële ketens onvoldoende kwaliteit en continuïteit biedt. “Huisartsenzorg is het meest waardevol op basis van vertrouwen, kleinschaligheid en persoonsgerichte zorg. Dan kan preventie ook beter zijn plek krijgen, met kennis van iemands specifieke situatie. Met zo min mogelijk bureaucratie en administratie, zodat de patiënt het gevoel blijft houden met een persoon te maken te hebben in plaats van met een instelling. Het gevoel van een instelling werkt ook juridische toestanden in de hand. En hoe meer mensen hoe meer schijven wat nadelen heeft.”

Parasiet in een collectief

Een zorgdocent schrijft: “Eerstelijnszorg moet gegarandeerde én gratis zorg zijn. De zorg komt per definitie op de eerste plaats. En kan dus derhalve nooit commercieel worden aangeboden, want daar speelt geld een bepalende rol.” Een andere lezer: “Het doel en enige reden van bestaan voor commercie in de ziekenzorg is geld verdienen, vanuit zelfzuchtig perspectief. Ziekenzorg wordt gedaan door mensen met perspectief op de ander. Je krijgt dus een parasiet in een collectief. Dat past niet.”

Systeem was goed

Lezers benadrukken hoe goed het huisartsensysteem in Nederland was: “De huisartsgeneeskundige zorg in Nederland wekt al meer dan zeven decennia internationale jaloezie. Het is de sleutel tot passende zorg (mits voorzien van voldoende mensen en honorering), waar marktwerking en commercieel profijt afbreuk aan doen. Zorg is een dienst, geen ‘verkoopbaar’ product.”

Continuïteit in gedrag

Huisartsen zijn bang dat de continuïteit van de zorg in hun sector in het gedrang komt. “Dit wordt de dood voor het huisartsenvak. De huisarts kent het hele gezin, je bent de levensarts voor deze mensen Met al dat gewissel van zzp-artsen zie ik vaak alleen maar pleisters platten zonder continuïteit van zorg.”

Beperken

“Alleen onder strikte voorwaarden met betrekking tot algemeen geldende praktijk regels deel laten nemen met dwangsommen om naleving te garanderen”, schrijft een respondent. Diegene is niet de enige die er zo over denkt.

Rol voor zorgverzekeraars

Een commissaris in de huisartsensector ziet een verantwoordelijkheid voor zorgverzekeraars. “Zorgverzekeraars moeten eerst goed onderzoeken of de commerciële aanbieder wel de benodigde (continuïteit) van zorg kan leveren voordat zij een contract aanbieden. De overheid moet hierop toezien.”

Winsten maximaliseren

Iemand schrijft over het maximaliseren van winsten: “Huisartsen met een eigen praktijk zijn ondernemers en dus ook commercieel. Dat vinden we met de samenleving prima. Op het moment dat een bedrijfskundige huisartsen ontzorgt, vinden we het ineens iets anders. Wat ik wel van mening ben is dat winsten in de zorg moeten worden gemaximaliseerd. Winsten van 5-10 procent voor zorginstellingen zijn nu gangbaar. Ik vind dat dat ook moet gelden voor dergelijke commerciële organisaties en hetzelfde geldt voor zorgprofessionals zoals huisartsen en andere medisch specialisten die zelfstandig of in een maatschap werken.”

Innovatie

Een aantal stemmers ziet ook de positieve kant van commerciële ketens in de sector: “Soms hebben commerciële partijen wel goede ideeën en zijn ze innovatief. Dat zorgt ervoor dat we scherp blijven. Er moet wel een dokter aan verbonden blijven die onderdeel is van de commerciële partij en ook onderdeel blijft. Dus niet alleen een manager.” Een andere respondent schrijft ook dat dergelijke partijen innovatie in de sector kunnen brengen. “Dus idealiter zou je het willen stimuleren, maar dan wel zorgen dat ze bij een branche-organisatie zijn aangesloten, zodat ze sector zelf de toezicht op kwaliteit organiseert.”

Onderzoek afwachten

“Er moet goed over worden nagedacht. Immers: als er niets verandert, lopen huisartsenpraktijken vanzelf leeg. Nieuwe toetreders schudden in ieder geval de markt op”, schrijft iemand. Daar zijn anderen die vinden dat onderzoek moet worden afgewacht het mee eens: “Het overheidsbeleid tot marktwerking in de zorg zal niet veranderen, integendeel: het wordt sterker. Kijk naar de macht van zorgverzekeraars waardoor kwaliteit en toegankelijkheid van zorg afneemt. Verbieden of beperken is dus geen optie. Daarom onderzoek afwachten en doorpakken op hiaten en fouten.”

Een respondent ziet graag meer onderzoek zodat duidelijk wordt of de problemen echt door de commerciële huisartsenketens gevormd worden. “Want anderzijds zorgt dit er in Eindhoven ook voor dat er juist méér ruimte is voor patiënten…”

Niets

“In systeem van marktwerking bestaan er geen niet-commerciële huisartspraktijken. Kleine zelfstandigen zijn net zo goed commercieel als grote bedrijven. De vraag moet zijn of de overheid iets moet doen met ketenvorming. Ketens zijn op steeds meer plekken gewoon de enige beschikbare voorziening dus hulde voor de ondernemers die daar hun nek voor uit steken”, schrijft een respondent.

Verbeteringen

Sommige respondenten schrijven dat verbieden niet mogelijk is, maar dat er wel iets moet veranderen. “De continuïteit van zorg en de levensloopband komt sterk onder druk met commerciële clubs. Lokale huisartsenorganisaties kunnen een grote rol spelen in het backoffice gebeuren. Dat gebeurt al in meerdere regio’s. Het capaciteitsprobleem in de HAP moet op te lossen zijn met onder meer kritischer zijn op triage.”

Tot slot zijn meerdere respondenten het over eens dat de overheid ervoor moet zorgen dat het voor huisartsen aantrekkelijk en haalbaar wordt om een praktijk over te nemen. “Meer investeren in opleidingsplekken voor huisartsen en huisartspraktijken op het platteland aantrekkelijker maken voor net afgestudeerde huisartsen”, schrijft een huisarts.