In de database zitten gegevens van dakloze, zorgmijdende, psychisch zieke en verslaafde mensen, de doelgroep van het landelijke Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang voor de vier grote steden. Begin 2009 kreeg naast de ggz ook de ggd toegang tot de database. Daarnaast werden de gegevens gebruikt in overleg met hulpverleners van de maatschappelijke opvang, welzijnswerk, bureau jeugdzorg en MEE over de indicatiestelling. Het management van Willem Arntz, waaronder de bemoeizorgteams vallen, had besloten alle patiënten in de database op te nemen. Er stonden zaken in als de diagnose, contacten met de politie en problemen van patiënten op verschillende levensgebieden, van relaties tot geld.
Collectief informatie verstrekken
“Een heel ernstige zaak”, vindt psychiater Fred Dreef, tot een half jaar geleden in dienst bij Altrecht. Hij heeft in het Maandblad Geestelijke volksgezondheid een artikel geschreven, waarin hij Altrecht niet bij naam noemt. “Er stond veel te veel in de database. Terwijl de WGBO heel duidelijk is: je levert geen informatie aan derden. Natuurlijk moet je in individuele gevallen soms uitleggen aan de maatschappelijke opvang hoe ze met een patiënt moeten omgaan. Ik ben heus geen hardliner. Maar je gaat niet op voorhand collectief informatie verstrekken.”
Schending van de privacy
Dat is ook niet nodig om de bemoeizorg goed te laten lopen, stelt Dreef. In Amsterdam vraagt de GG&GD bijvoorbeeld periodiek of patiënten al onder dak zijn en een activiteit hebben.
Rob de Jong, sinds een half jaar divisiedirecteur van Willem Arntz, meldt dat de uitgebreide database verleden tijd is. Er staan alleen nog naam- en adresgegevens in en informatie waarvoor patiënten toestemming hebben gegeven. Dat de schending van de privacy heeft kunnen plaatsvinden, is volgens hem voortgekomen uit de ijver van de betrokken teams. “Teams zijn in 2006 enthousiast en voortvarend aan de slag gegaan met bemoeizorg. Vanuit datzelfde enthousiasme is een database ontwikkeld. Maar daar kwamen terecht geschrokken reacties op van behandelaars, onder wie Fred Dreef. Die zeiden: dit kan zo niet.”
Beroepsgeheim
Inmiddels is er binnen Altrecht geen discussie meer over het beroepsgeheim en de Handreiking Gegevensuitwisseling in het kader van de Bemoeizorg, zegt De Jong. In die handreiking staat dat alleen een dringend gezondheidsbelang van een individuele patiënt reden kan zijn om het beroepsgeheim terzijde te schuiven. Altrecht heeft afgesproken met de GG&GD dat deze kan vragen of een patiënt in behandeling is, waarna de psychiater beslist of het nodig is meer informatie te verstrekken. “Zodat je voorkomt dat twee organisaties dezelfde patiënt behandelen”, zegt De Jong. Hij vindt het goed dat Dreef aan de bel heeft getrokken. “Vanuit enthousiasme kunnen er dingen gebeuren die echt niet kunnen.”
Gegevensuitwisseling
Dreef is blij dat de Utrechtse database niet meer in de lucht is en hoopt dat andere organisaties ook gaan nadenken over gegevensuitwisseling. “Met de opkomst van elektronische dossiers is het steeds makkelijker om gegevens te delen met partners buiten de instelling. In de WGBO en de Handreiking Gegevensuitwisseling is daarin nog geen rekening mee gehouden. Het lijkt me goed als landelijke organisaties, zoals de KNMG, GGD en GGZ Nederland hierover een standpunt innemen.” (Zorgvisie – Krista Kroon)
Lees meer:
‘Ggz schendt privacy patiënten’
NZa: Privacy moet beter worden beschermd
Problemen rond fusie Centrum Maliebaan en Altrecht
Kredietcrisis vertaagt fusie Altrecht en Maliebaan
Zorgvisie magazine
Interesse in meer achtergronden? Word nu abonnee van Zorgvisie.
