Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Analyse jaarverslagen: ziekenhuizen uit gevarenzone

Leo Vandermeulen
Senior onderzoeker en adviseur bij Prismant.
De financiële positie van ziekenhuizen is in 2018 verbeterd. Gemiddeld genomen is de sector erg gezond, concludeert Prismant na een voorlopige analyse van de jaarrekeningen. De meeste ziekenhuizen zijn uit de gevarenzone.
Ziekenhuizen uit gevarenzone
Beeld: ojogabonitoo / stock.adobe.com

De omzet van algemene en academische ziekenhuizen is in 2018 met 3,4 procent gegroeid. Als wordt gecorrigeerd voor loon  en prijsontwikkelingen (ruim 2,5 procent in 2018) dan bedraagt de volumegroei 0,9 procent. De groei van de ziekenhuizen blijft dus binnen de afspraken in de hoofdlijnakkoord 2018 (met een volumegroei van 1,4 procent in 2018).
Opvallend is dat de lage omzetgroei niet heeft geleid tot een krimp van de winstgevendheid. De algemene ziekenhuizen zagen hun resultaat stijgen van 1,2 procent in 2017 naar 1,5 procent in 2018. Bij de academische ziekenhuizen daalde het resultaat van 2,7 procent naar 1,7 procent. De gemiddelde solvabiliteit is hierdoor eveneens toegenomen tot 26,9 procent bij de algemene ziekenhuizen en zelfs 32,1 procent bij de academische ziekenhuizen. Ondanks het faillissement van 2 ziekenhuizen in 2018 (Slotervaart en IJsselmeerziekenhuizen) is de sector gemiddeld erg gezond. Er verkeren nog maar enkele ziekenhuizen in de gevarenzone.

Omzetgroei

In 2018 is de omzet van de algemene en academische ziekenhuizen met 890 miljoen gestegen van 25,85 miljard naar 26,75 miljard euro. De omzet van de algemene ziekenhuizen is met 620 miljoen (ofwel 3,5 procent) toegenomen van 17,6 miljard naar 18,2 miljard ero. Bij de academische ziekenhuizen lag de omzetgroei met 270 miljoen (van 8,3 naar 8,55 miljard euro) iets lager (3,3 procent). De omzetgroei in de ziekenhuizen blijft hiermee nadrukkelijk achter bij de afspraken uit het Zorgakkoord.

Productie

De productie in termen van de klassieke budgetparameters is in het afgelopen jaar verder gedaald. Het aantal klinische opnamen daalde met 3,0 procent, het aantal eerste polikliniekbezoeken met 2,7 procent en het aantal dagverplegingsdagen met bijna 0,6 procent. Het aantal klinische verpleegdagen daalde met 3,6 procent. De gemiddelde ligduur daalde licht naar 5,0 dagen.
Opvallend is dat het aantal geopende dbc’s in 2018 sterk is toegenomen: met 17,3 procent. Nogal wat ziekenhuizen laten een groei zien van meer dan 50 procent. Overigens is dit wellicht toe te schrijven aan de veranderde registratie in het DigiMV.

Figuur 1 Kostenontwikkeling algemene ziekenhuizen (x € 1 mld; 2010 – 2018)
Figuur 1 Kostenontwikkeling algemene ziekenhuizen (x € 1 mld; 2010 – 2018)

Kosten

De totale ziekenhuiskosten zijn in 2018 met 910 miljoen euro gestegen. De kosten in de algemene ziekenhuizen stegen met 566 miljoen (3,2 procent) van 17,4 naar 17,9 miljard euro (figuur 1).
De personeelskosten zijn met 3,2  procent toegenomen en de honoraria van specialisten met 4,0 procent. De overige bedrijfslasten namen 4,1 procent toe. De kapitaallasten daalden met 0,9 procent.
In de academische ziekenhuizen stegen de kosten met 345 miljoen van 8,05 naar 8,4 miljard euro (figuur 2). De personeelskosten stegen met 4,3 procent en de overige bedrijfslasten daalden met 0,3 procent. De kapitaallasten daalden met 1,3 procent.

Figuur 2 Kostenontwikkeling academische ziekenhuizen (x € 1 mld; 2010 – 2018)
Figuur 2 Kostenontwikkeling academische ziekenhuizen (x € 1 mld; 2010 – 2018)

Kapitaalkosten dalen sterk

De afschrijvingen in de algemene ziekenhuizen zijn voor het eerst sinds vele jaren weer licht gestegen: met 2,7 procent. De rentelasten zijn daarentegen sterk gedaald met 14,8 procent, vanwege de steeds lagere kapitaalbehoefte van de ziekenhuizen en de dalende rentetarieven. De totale kapitaalkosten zijn met 17 miljoen euro, oftewel 1,2 procent afgenomen.
In de academische ziekenhuizen zijn de kosten van de afschrijvingen ook licht gestegen: 0,3 procent. De rentelasten zijn met 20 procent gedaald. De totale kapitaallasten daalden met 21 miljoen, oftewel 3,7 procent.

Exploitatieresultaat

Figuur 3 Ontwikkeling resultaat Algemene ziekenhuizen (x € miljoen; 2010 - 2018)
Figuur 3 Ontwikkeling resultaat Algemene ziekenhuizen (x € miljoen; 2010 – 2018)

Het exploitatieresultaat bij de algemene ziekenhuizen is in 2018 gestegen naar 266 miljoen euro in 2018. Het gemiddelde resultaat komt hiermee uit op 1,5 procent (figuur 3).
Bij de academische ziekenhuizen daalde het resultaat sterk van 214 miljoen naar 143 miljoen. Het gemiddelde resultaat, 1,7 procent, ligt hier overigens nog steeds hoger dan bij de algemene ziekenhuizen (figuur 4).

Figuur 4 Ontwikkeling resultaat Academische ziekenhuizen (x € mil-joen; 2010 - 2018)
Figuur 4 Ontwikkeling resultaat Academische ziekenhuizen (x € mil-joen; 2010 – 2018)

De topklinische STZ ziekenhuizen en de academische ziekenhuizen kennen het hoogste gemiddelde resultaat (1,7 procent), de middelgrote algemene ziekenhuizen (ov.alg) kennen gemiddeld het laagste resultaat: 0,6 procent). De SAZ-huizen hebben een gemiddeld resultaat van 1,5 procent. (figuur 5).

 

 

Figuur 5 Resultaat als % omzet 2018 naar ziekenhuis
Figuur 5 Resultaat als % omzet 2018 naar ziekenhuis

 

Omdat de jaarrekeningen van 13 ziekenhuizen nog ontbreken en veel van deze ziekenhuizen vorig jaar een relatief slecht exploitatieresultaat hadden, kan het definitieve resultaat nog afwijken van de getoonde resultaten.
De drie SAZ-ziekenhuizen met een negatief resultaat – meest linkse staafjes in figuur 5 – hebben nog geen jaarrekening aangeleverd. De twee staafjes met een groot tekort bij de overige algemene ziekenhuizen betreffen het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen, die beide failliet zijn gegaan in 2018.

Figuur 6 Eigen vermogen ziekenhuizen (miljard euro, 2010-2018)
Figuur 6 Eigen vermogen ziekenhuizen (miljard euro, 2010-2018)

 

Eigen vermogen en solvabiliteit

Het eigen vermogen van de ziekenhuizen is in 2018 gestegen naar 7,0 miljard euro. Dat is een ruime verdubbeling ten opzichte van 2011 (figuur 6). De algemene ziekenhuizen nemen hiervan 4,3 miljard voor hun rekening en de academische ziekenhuizen 2,7 miljard. Opvallend is de stijging van het eigen vermogen bij de academische ziekenhuizen: van 1 miljard naar 2,7 miljard. Die stijging komt ook tot uitdrukking in de solvabiliteit (eigen vermogen/balanstotaal). De academische ziekenhuizen kennen inmiddels een solvabiliteit van 32,1 procent (vorig jaar 30,0 procent).
De solvabiliteit van de algemene ziekenhuizen is van 25,0 procent naar 26,9 procent gestegen. De STZ-ziekenhuizen hebben de laagste en de umc’s de hoogste solvabiliteit (figuur 7). Bij de overige algemene ziekenhuizen springen de twee failliete ziekenhuizen MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen eruit met een negatieve solvabiliteit. Eén SAZ-huis toont een lage solvabiliteit.

Figuur 7 Solvabiliteit ziekenhuizen (eigen vermogen / balanstotaal)
Figuur 7 Solvabiliteit ziekenhuizen (eigen vermogen / balanstotaal)

Het weerstandsvermogen ten slotte (eigen vermogen/omzet) van de algemene ziekenhuizen is gestegen van 22,8 procent naar 23,7 procent. Bij de academische ziekenhuizen steeg het weerstandsvermogen van 29,0 procent naar 31,2 procent in 2018.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.