Door onze blog Msb, onderneemt u wel raakten wij met veel msb’s in gesprek over de wijze waarop zij het fiscaal ondernemerschap proberen in te vullen. Opvallend bleek de verscheidenheid aan meningen en adviezen hoe aan het fiscaal ondernemerschap te voldoen.
Coöperatie of maatschap
Natuurlijk heeft ieder msb haar eigen gedachte hoe het kan voldoen aan het fiscaal ondernemerschap, ongeacht of het een msb in de vorm van een coöperatie of een maatschap is. Sommige msb’s denken dat zij hieraan voldoen door het enkele feit dat de leden van de coöperatie, respectievelijk de maten van de maatschappen, persoonlijke holdingen van de medisch specialisten zijn. Het msb functioneert dan alleen als doorgeefluik op financieel gebied en maakt de vergoedingen over naar de vakgroeprekening, voorheen de bankrekening van de betreffende maatschap. In de afgelopen periode spraken wij met msb’s die geen eigen vermogen hebben opgebouwd – wat nodig is voor het afdekken van het ondernemingsrisico. Ook spraken we msb’s die geïnvesteerd hebben in bijvoorbeeld apparatuur, maar die investering via een opslag op de tarieven direct terugbetaald krijgen door het ziekenhuis, zodat er sprake is van een kasrondje.
Bij andere msb’s worden samenwerkingen aangegaan met huisartsen of richten vakgroepen van de msb’s klinieken op voor niet-verzekerde zorg. Kortom, er is sprake van een enorme diversiteit. De grote gemene deler is de frustratie omdat het gehanteerde toetsingskader van de belastingdienst niet geheel duidelijk is. Zo stelt de belastingdienst dat er ondernemersrisico moet worden genomen, maar kwalificeert personeelskosten niet als risico als het werknemers met een contract voor bepaalde tijd betreft. Wel is duidelijk dat de belastingdienst van oordeel is dat de msb-maatschap over het algemeen te weinig substance heeft. Dit geldt minder snel voor een msb-coöperatie.
Voorwaardelijke goedkeuring
Enkele msb’s zijn inmiddels in overleg met de belastingdienst om hun ondernemerschap te bespreken. Opvallend is dat de belastingdienst over een voorwaardelijke goedkeuring spreekt. Zo is het ook geschreven in de goedkeuringsbrieven van de belastingdienst. De belastingdienst geeft een goedkeuring af op basis van de gegeven voornemens of het gekozen model aan de gestelde voorwaarden voldoet. Nu de goedkeuring voorwaardelijk is verstrekt kan het niet voldoen aan de voorwaarden tot gevolg hebben dat de goedkeuring komt te vervallen.
De belastingdienst is zich bewust – althans behoort zich bewust te zijn – dat een onderneming niet binnen één dag kan worden opgezet en goed kan functioneren. Er moeten weloverwogen beslissingen worden genomen als er bijvoorbeeld wordt gekozen om te investeren. De belastingdienst mag echter wel verwachten dat de msb’s de jaren 2015, 2016 en 2017 hebben benut om vanaf 1 januari 2018 als zelfstandige onderneming te kunnen functioneren en dat zichtbaar is welke stappen een msb heeft gezet richting het ondernemerschap. Een interne professionaliseringsslag met bijvoorbeeld een bestuur dat een vergoeding ontvangt en een directeur van het msb zijn organisatorisch een stap in de goede richting.
Combi-msb: fiscale gevolgen
Steeds vaker zien wij dat het net verkregen fiscaal ondernemerschap (mogelijk) in gevaar wordt gebracht doordat het msb een samenwerkingsverband aangaat met medisch specialisten die een dienstverband hebben met het ziekenhuis. De dienstverbanders integreren in de organisatie van het msb. Ze worden (buitengewoon) lid van het msb, waardoor een combi-msb ontstaat. De achterliggende reden is dat de medisch specialisten een slagvaardigere overlegstructuur met het ziekenhuis wensen, in plaats van vergadering naar vergadering te moeten.
Wij begrijpen deze wens. Maar wees u bewust van het feit dat een combi-msb mogelijk gevolgen heeft voor het fiscaal ondernemerschap. Voldoende objectieve afstand tussen de onderneming van het msb en het ziekenhuis is vereist voor het fiscaal ondernemerschap. Door ‘vermenging’ van medisch specialisten in dienstverband en vrijgevestigde medisch specialisten, is het mogelijk dat deze objectieve afstand wordt verkleind. De dienstverbanders staan immers in een gezagsverhouding staan met (de raad van bestuur) van het ziekenhuis. Door het combi-msb zou in theorie (de raad van bestuur van) het ziekenhuis invloed kunnen uitoefenen op het beleid van het msb. Dergelijk invloed staat haaks op de status van een onafhankelijke, zelfstandig opererende onderneming.
Zelfstandig opererende onderneming
Van belang is dat objectief vastgesteld kan worden dat de dienstverbanders geen invloed hebben op financiële aangelegenheden van het msb en dat de vrijgevestigde medisch specialisten geen inspraak hebben op de arbeidsvoorwaarden van de dienstverbanders. Als de belastingdienst vindt dat niet meer objectief is vast te stellen dat sprake is van een zelfstandig opererende onderneming zijn de fiscale gevolgen bekend. Dan wordt al snel geconstateerd dat er sprake is van een (fictief) dienstverband.
Ons advies ten aanzien van een combi-msb is: bezint eer u begint. Niets is onmogelijk, maar overleg met de belastingdienst vóórdat het combi-msb een feit is, is zeker verstandig. En heeft de maatschap nog onvoldoende substance in fiscale zin (hetgeen voor discussie vatbaar is), zorgt u er dan voor dat u het traject om over te gaan naar een coöperatievorm formeel in gang heeft gezet.
Sanne Koster, advocaat Ondernemingsrecht/Herstructurering, Marxman Advocaten
Michel Wartena, senior consultant VvAA Advies & Diensten
Als we de discussie eens benaderen vanuit de feitelijke situatie van een gemiddeld algemeen of topklinisch ziekenhuis: Daar werken iedere dag medisch specialisten als onmisbare schakel in een team (met andere onmisbare schakels) als onderdeel van een enorm complex logistiek proces van behandeling van patiënten. De prestatie van deze medisch specialisten is op dit moment niet of nauwelijks ‘los’ verkrijgbaar binnen dat gehele behandelproces, en bijvoorbeeld ook eigenlijk niet ‘los’ te waarderen. De overgrote meerderheid van de medisch specialisten verricht het grootste deel van zijn of haar werk daarbij langjarig iedere dag in hetzelfde ziekenhuis. Oftewel, artsen zijn ‘gewoon’ – hoogopgeleide, en onmisbare – professionals in een gezagsverhouding tot de complexe zorgketen die we ziekenhuis noemen, en daarmee in fiscaal opzicht niet anders dan een werknemer.
Kijken we naar de historie, dan zien we dat medisch specialisten in Nederland een van de best georganiseerde lobby’s hebben, en ook de middelen om iedere keer weer een combinatie van lobby- en fiscaal-juridisch trapezewerk in te richten, en er daardoor discussies ontstaan waar wel de fiscale en juridische adviessector beter van wordt, en op korte termijn ook de artsen een beetje in hun netto-inkomen. Maar de aansturing van het ziekenhuis wordt hier niet beter van, de kosten worden er niet lager van, en de patiënten/zorg zijn daarmee ook niet beter uit. Met steeds meer verdergaande arbeidsdeling (NP, VS, PA, etc) waardoor steeds meer productiewerk bij medisch specialisten wegvalt, neemt de macht van de lobby op termijn af, en gaat dat bijdragen aan een oplossing.
Als we dan de historie en (dagelijkse en economische) realiteit samenvoegen, dan hebben de artsen – dankzij de lobby – een vrijkaartje ontvangen voor de WNT. Laten we dat zo houden, zodat een zware opleiding zich ook vertaalt in een goed inkomen. Daarmee staat de weg open voor alle medisch specialisten naar loondienst (met alle varianten van een loondienstinkomen, inclusief variabele elementen, zodat je financiële prikkels kunt inbouwen als sommige – groepen – medisch specialisten daar kennelijk gevoelig zijn). Dan nog een probleem, de goodwill. Biedt een regeling aan, met een looptijd van maximaal 10 jaar (is bijna zelfde als overgangsrecht WNT in zorg), waarmee de goodwill wordt afgekocht. Wie nu tekent doet mee, en wie niet tekent wordt door de Belastingdienst dan net zo behandelt als alle andere ZZP’ers die 15 jaar lang voor een en dezelfde opdrachtgever werken zonder enig kenmerk van een ondernemer. Voor de medisch specialisten die een ZBC starten is dat geen straf, en voor andere niets meer dan een gelijke behandeling.
Dit advies kostte overigens niets….:-)
Hans Dijkstra
Beste Hans,
Mooi verhaal, maar blijft weer een bedrijfskundig en juridisch verhaal. Het gedrocht van MSB of wat voor structuur ook zal het niet worden. Loondienst gaat het ook geen succes zijn. Dokters die zijn gaan ondernemen in het verleden hebben een betere bedrijfsvoering voor ogen gehad dan je in een ziekenhuis kunt bereiken. Deze dokter had ook in zijn ziekenhuis kunnen blijven hangen. Dat efficiëntie gepaard gaat met meer revenuen is geen doel maar een gevolg. Zo zijn de meeste zbc’s begonnen en zijn later pas de bedrijfskundigen binnen gekomen, want die ruiken geld. Dan gaat er schaalvergroting toegepast worden en dan komt het succes. Het boek van Henry Mintzberg laat duidelijk zien dat het succes niet komt voor de organisatie, maar wel voor al die individuele managers lijkt het. Ik heb onze vakgroep van vrije vestiging naar loondienst proberen te zetten, maar de RvB ziet dat niet zitten. Ik zal toch moeten wachten totdat ik door de politiek hierin wordt geholpen…….helaas. Mijn onderneming kan ik pas echt laten groeien als alle dokters in loondienst zijn. Tot die tijd houd ik mij maar op de hoogte van alles wat leeft en geef ik zo nu en dan een reactie…:-)
Die gezagsverhouding voor medisch specialisten door RvB is misschien allemaal heel leuk en interessant op juridisch vlak. In de praktijk laat een medisch specialist zich niet manipuleren als de RvB zo invloed zou willen uitoefenen op een combi-MSB. Ik vind het allemaal stemmingmakerij in een dossier waar je niet zo makkelijk uitkomt. Ondernemen word je in Nederland niet gegund als je medisch specialist bent. Maar als tzt winstuitkering in de zorg is toegestaan zal heel snel private equity de zorg overnemen en de medisch specialist wederom buitenspel zetten. We zijn inmiddels in een achterhoede gevecht beland die niet echt interessant meer is. Er wordt door dit soort artikelen alleen maar onrust gezaaid en zal er veel geld worden verkwist aan partijen die ook alleen maar omzet willen genereren.