Bestuurders en leidinggevenden ervaren de spagaat tussen noodzakelijke ‘performance’ en de zorgpraktijk. Die laatste vraagt om zaken die ‘systemen’ niet kunnen oplossen. Ondanks alle pogingen om de systeemdruk te verminderen, blijven cijfers en verantwoording de druk hoog houden. Niet omdat we worstelen met schaarste, maar vooral omdat we het onszelf met ons zorgsysteem zo moeilijk hebben gemaakt.

Andere wereld

De alledaagse zorgpraktijk voelt als een totaal andere wereld. Ze ervaart de systeemdruk intens en is er de dupe van. Zij zit midden in de rapportages, roostering, professionaliseringseisen, wet- en regelgeving of innovaties die het ‘echt eenvoudiger en gemakkelijker maken’ (een ander ict-systeem, ecd of kwaliteitssysteem, et cetera).

Praktijkkwaliteit

Ik hou erg van verhalen. Op de sociale platforms staan er legio. Ook van mensen die worstelen met de zorg vanwege alle bovengenoemde ‘idiotie’. Wat me na lezing vooral bijblijft is hoe zij de zorg voor elkaar weten te krijgen.

De verhalen laten zien waar de kracht zit om dagelijks zorg van hoge kwaliteit te leveren: in creativiteit, geduld, draagkracht, humor, oplossingsvermogen, het vinden van perspectief, het openstaan voor een compleet andere werkelijkheid die zich in de ander aandient … Of het helpen genieten, zoals Irma Wijsman prachtig verwoordde: ‘Laat de zorg voor doodzieke mensen ook gaan over genieten. Ga pret maken’.

Het gaat ergens over

Rond de eeuwwisseling schreef Nico ter Linden Het verhaal gaat … waarin hij de Bijbel ‘hervertelt’. Hij zoekt naar een narratief, een verhaal achter het verhaal. Precies dit doen wij in onze zorgpraktijk ook. In die ene concrete situatie luisteren, kijken, en met elkaar spreken over wat er speelt: wat is hier het verhaal, het narratief? En daar en dan gebeurt het: in de uitwisseling met elkaar ontdekken we het verhaal en geven we vorm aan de zorg op dat moment, in die context.

We zien en horen allemaal wat anders. Dat vraagt steeds een kritische uitleg of verklaring. Niet ‘het zal wel waar zijn’, maar een beargumenteerd idee op wat er speelt en wat gedaan kan worden.

Dat is de kracht van een kwalitatieve uitvoeringspraktijk: we redetwisten omdat het ergens over gaat. En dat is eindeloos …  De deur open of dicht? Sondevoeding? Extra pijnstiller? Gedragsmedicatie dan maar? Waar speelt ze het liefst mee? Kan hij in een rolstoel? Drugsgebruik stoppen? Palliatieve sedatie? Zelf boodschappen doen? ‘Ik begrijp haar gewoon niet.’ ‘Hij wil steeds iets anders.’ …

We zoeken hardnekkig naar wat we begrijpen en wat anders kan. We breken ons hoofd omdat het soms zo verdraaid complex is. En we houden elkaar vast omdat we snappen dat het niet anders kan. Dit is waar onze zorg uiteindelijk haar houvast in heeft en van kan leren.

Door: Jac de Bruijn, toezichthouder en adviseur zorg en samenleven