Aanleiding voor de berichtgeving waren politieregistraties die laten zien dat het aantal incidenten met verwarde mensen tussen 2011 en 2013 met 14 procent per jaar is toegenomen. Dat is een serieus signaal, maar waarvan precies? Van toenemende problemen met verwarde personen? Van een trend om in voorkomende gevallen steeds vaker de politie in te schakelen? Of van een betere registratie? En om wie gaat het precies? In de politieregistratie wordt de formulering ‘verwarde of overspannen personen’ gehanteerd. Zijn dat allemaal ex-ggz-cliënten – in overgrote meerderheid trouwens niet-verward – of mensen die een psychose doormaken – in doorsnee juist vaker dan anderen slachtoffer van geweld? Kan het ook gaan om een dementerende bejaarde, een agressieve, werkloze buurman of een door middelen beïnvloede amokmaker in het uitgaanscircuit?
Onderdeel van het werk
Voor een recent onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie is aan agenten zelf gevraagd of zij de indruk hebben meer tijd te besteden aan incidenten met verwarde personen. Een grote meerderheid geeft aan van niet. Het hoort ook gewoon bij het werk, vindt men. En er kunnen altijd dingen beter, maar over de samenwerking met de ggz zijn de agenten over het algemeen positief. Die samenwerking wordt ook steeds beter, signaleren de onderzoekers.
Groei stoppen
En dan de ggz. Tussen 2000 en 2010 nam het totale aantal opnameplaatsen en verblijfs- en woonvoorzieningen in de ggz nog met ruim een derde toe van 26.500 tot 36.500 plaatsen. Inmiddels is afgesproken deze groei te stoppen en te keren. Vanaf 2011 neemt het aantal plaatsen in het kortdurende opnamecircuit dan ook af, met ongeveer 6 procent per jaar. Er worden niet minder mensen opgenomen; mensen worden iets korter opgenomen. Het aantal plaatsen in het circuit voor langdurig verblijf is ondertussen nauwelijks gedaald. En het aantal beschermende woonvoorzieningen is tot recent blijven doorgroeien. Bij elkaar opgeteld is het aantal verblijfs- en woonplekken in de ggz nooit eerder zo hoog geweest als in 2013 (het laatste meetjaar in de politieregistratie).
Andere inzet
Beddenafbouw is trouwens geen doel op zich. De afspraak die overheid, aanbieders en cliëntenorganisaties hebben gemaakt is om de beschikbare middelen anders in te zetten, veel meer gericht op intensieve ambulante zorg en op ondersteuning van mensen met psychische aandoeningen bij het leiden van een gezond, veilig, sociaal en maatschappelijk leven. Zo beschouwd gaat het er straks niet meer om of er nog voldoende intramurale zorg is, maar of er voldoende goede zorg is, op de plaatsen en op momenten waarop die zorg nodig is.
Suggestieve berichtgeving helpt daar niet bij.
Frank van Hoof, onderzoeker Trimbos-instituut
Geachte heer van Hoof,
het is de afgelopen weken gegaan over verwarde mensen. Daarbij is geen moment de ‘ontbedding’ aan de orde geweest: wel de bezuinigingen, de geldverslindende bureaucratie, de discriminatie van de GGZ t.o.v. de SGZ
Suggestieve berichtgeving is uit den boze: eens. Suggestieve reacties ook.
Eens zijn we het in ieder geval over: ‘er voldoende goede zorg is, op de plaatsen en op momenten waarop die zorg nodig is.’ Daar mankeert het in toenemende mate aan. De redenen hierboven genoemd en er zijn er nog wel een aantal te noemen zoals bv: eigen risico betaling bij dwangopname en bemoeizorg
De relatie tussen het aantal incidenten met ‘verwarde personen’ en de afname in de intramurale sec GGZ zijn twee dingen, en geeft een verkeerd beeld van deze problematiek. Punt is dat de afname met intramurale GGZ onvoldoende wordt gecompenseerd (tot op heden) met uitbreiding van ambulante GGZ zoals bemoeizorg specifiek voor deze doelgroep en ambulante GGZ voor de bredere populatie waar deze doelgroep onderdeel van vormt- uitbreiding van de ambulante GGZ zoals de bedoeling aanvankelijk was. Er is dus netto gewoon krimp in het aanbod GGZ, de cijfers laten dat ook zien. Daarnaast zijn er de afgelopen periode behoorlijke drempels opgeworpen in die (ambulante) GGZ. Denk aan de eigen bijdrage van maar liefst 200 euro in 2012, de krimpende inkoop van de zorgverzekeraars op het gebied van ambulante zorg (hetgeen ze overigens tegenspreken, beroepsorganisaties weten beter), de opgetuigde bureaucratie ( het gedoe om een verwijsbrief vóóraf te moeten hebben met een hoop onzinnige gegevens daarop die medisch helemaal niet relevant zijn). Dat gaat veel verder dan enkel de intramurale GGZ beschouwen. De GGZ in zijn geheel is krimpend én moeilijker toegankelijk.
Als de samenleving dat wil is dat op zichzelf het punt niet; maar elk beleid heeft gewenste (bezuinigen) als ongewenste gevolgen (onbehandelde mensen). Als je een probleem goed wilt verkennen en daar uitspraken over wilt doen, moet je het in zijn totaliteit beschouwen.