Het contrast met 2016 kon niet groter zijn. Een jaar geleden werd de stemming op het congres van Waardigheid & Trots nog grondig verpest door de publicatie van de IGZ-lijst met ondermaats presterende verpleeghuizen. Dit jaar, op het congrescentrum in Nieuwegein op 4 juli, zat staatssecretaris Martin van Rijn van VWS gebroederlijk in een forumdiscussie met de bazen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en het Zorginstituut Nederland (ZiNL) over het nieuwe kwaliteitskader verpleeghuiszorg. Bovendien kon Van Rijn aankondigen dat verpleeghuizen 435 miljoen euro extra krijgen in 2018.

Van Rijn: de man van het extra geld

Dat extra geld heeft de sector te danken aan Van Rijn, laat Marian Kaljouw, voorzitter NZa, merken. Hij had het lef de NZa te vragen wat invoering van het kwaliteitskader verpleeghuizen aan extra kosten zou opleveren: 1,3 miljard euro minimaal berekende de NZa. Het Centraal Planbureau kwam op basis van andere aannames nog op een hoger bedrag uit: 2,1 miljard euro. Van Rijn beëindigt zijn periode als bewindspersoon als de man van het extra geld. Het contrast met zijn aantreden kan nauwelijks groter zijn. Toen waren de overheidsuitgave flink uit het lood geslagen door de economische crisis en moest Van Rijn een deel van de bezuinigingsagenda voor zijn rekening nemen.

Kwaliteitskader verpleeghuizen biedt historische kans

‘Het is een historisch moment voor de verpleeghuizen’, zegt Arnold Moerkamp, voorzitter van het ZiNL. Als hoge VWS-ambtenaar maakte hij ruim tien jaar geleden nog de pyjamadagen mee. Nu zijn alle betrokken partijen, van zorgaanbieders, cliëntenorganisaties, professionals tot toezichthouders, ervan doordrongen dat ‘ze een maatschappelijke opdracht hebben om het goed te regelen voor de circa 130.000 bewoners van verpleeghuizen’. Het nieuwe kwaliteitskader verpleeghuiszorg, onder leiding van het ZiNL tot stand gekomen, biedt daarvoor de mogelijkheden. Het is omarmd door alle partijen.

Afvinklijstjes

Het vraagt van de IGZ een andere manier van toezichthouden. Niet meer enkel lijstjes afvinken of de basiszorg wel goed is geregeld, maar kijken of er ruimte is voor persoonsgerichte zorg. En in beeld krijgen of verpleeghuizen wel beschikken over ‘lerend vermogen’. Daarvoor komen inspecteurs onverwacht langs bij verpleeghuizen om te observeren hoe het eraan toegaat in de huiskamer. Ze voeren gesprekken met bewoners hoe zij de zorg ervaren en met medewerkers waarom ze dingen doen zoals ze doen.

Lerend vermogen verpleeghuizen

Maar dat is nog wel wennen, zo blijkt uit het relaas van een verpleeghuisarts van Hilverzorg die zo’n IGZ-inspectie meemaakte. ‘Gewoon doen is lastig als de IGZ onverwacht op je stoep staat. Medewerkers verkrampen. Er is ook niet voldoende gelegenheid om dingen uit te leggen aan de inspecteurs, want de lopende zaken moeten gewoon doorgaan.’ Toch zijn onverwachte bezoeken onvermijdelijk, zegt Ronnie van Diemen, inspecteur-generaal IGZ, want alleen dan krijgt de IGZ een eerlijk beeld van de normale gang van zaken. Voor het lerend vermogen gaat de IGZ erop letten of in organisaties wel ruimte is voor reflectie over wat goede zorg is. Van Diemen: ‘Het is belangrijk dat medewerkers bespreken waarom de zorg die dag goed ging.’

Ouderenzorg
In het dossier ouderenzorg draait het om langer thuis wonen, verpleeghuizen en gezond blijven. >> Bekijk het dossier

Het verpleeghuis Congres 2017
Op 12 oktober organiseert Nursing Het Verpleeghuis Congres 2017, waar het kwaliteitskader uitgebreid aan bod komt. Meld u hier aan!