Arbeidsmigranten houden onze economie draaiende. Ze verrichten onmisbaar werk in sectoren met grote personeelstekorten en dragen bij aan de groei en concurrentiekracht van Nederland. Zonder hen zouden veel bedrijven niet kunnen functioneren.
Maar hun positie is kwetsbaar. Verlies van werk betekent vaak ook verlies van huisvesting en bestaanszekerheid. Wie in deze situatie belandt, raakt snel verder in de knel. De gevolgen – stress, eenzaamheid, angst en verslaving – leiden dikwijls tot een beroep op de crisisdiensten in de ggz of de maatschappelijke opvang.
Hoewel de overheid inmiddels formeel de scheiding tussen werk en huisvesting heeft geregeld, blijft de praktijk achter. Veel arbeidsmigranten wonen nog steeds via hun werkgever. Het verlies van een baan betekent daardoor vaak ook het verlies van een dak boven het hoofd. Zonder een sociaal vangnet, met beperkte taalkennis en onbekendheid met hun rechten, durven velen geen hulp te zoeken. De prijs van deze situatie betalen we uiteindelijk allemaal. Als samenleving profiteren we dagelijks van hun inzet, maar het negeren van hun kwetsbaarheid leidt tot grotere problemen wanneer zij vastlopen.
Bij Parnassia Groep zien we deze groep mensen regelmatig aan de voordeur. Samen met gemeenten doen we er alles aan om hen op te vangen, te begeleiden en te behandelen. Maar we vangen vooral de gevolgen op van een systeem dat eerder had moeten ingrijpen. Het is dweilen met de kraan open. De lasten komen grotendeels bij zorg- en welzijnsinstellingen én gemeenten terecht, terwijl de financiële voordelen van deze constructies vooral bij de uitzendbranche en bedrijven terechtkomen die nauwelijks bijdragen aan de oplossing.
Dit patroon moet worden doorbroken. Als zorg- organisatie zijn we klaar om samen op te trekken met beleidsmakers en werkgevers. Maar dan moeten we het eerlijke gesprek voeren over wat niet werkt en over wie nu echt de verantwoordelijkheid draagt. Fatsoenlijke arbeid begint bij fatsoenlijke afspraken, ook op het moment dat het arbeidscontract stopt. Het is nodig dat beleidsmakers brede welzijnskeuzes even belangrijk maken als economisch gewin. Alleen zo kunnen we een samenleving creëren waarin we écht verantwoordelijkheid nemen, ook voor de onzichtbaren die onze economie draaiende houden.
Door: Anita Wydoodt, voorzitter raad van bestuur van de Parnassia Groep en vaste columnist van Zorgvisie magazine
Beste Anita,
helemaal met je eens dat er meer gedaan moet worden aan deze problemen. We weten nu al heel lang dat de manier waarop arbeidsmigratie aan de onderkant van de arbeidsmarkt is geregeld leidt tot de meest schrijnende omstandigheden. Mensen die gewond of ziek raken van hun werk komen op straat, raken verslaafd, worden aan hun lot overgelaten. Wat er moet gebeuren gaat dan wel verder dan afspraken over de financiering van de benodigde zorg; het gaat daarnaast vooral over een humaan arbeidsbestel waarin mensen behoed worden voor uitbuiting door uitzendbureaus en werkgevers en onder veilige omstandigheden hun werk kunnen doen zodat wordt voorkomen dat ze in de zorg terecht komen. Het zou goed zijn als zorgpartijen zich daar ook over uitspreken.
groet, Roland