‘De complexe acute zorg moet je verder concentreren naar pak ‘em beet veertig ziekenhuizen’, zegt Amsterdam UMC-bestuurder Mark Kramer en als LNAZ-voorzitter de opvolger van Ernst Kuipers. ‘Die allerziekste patiënten moet je heel goed triëren en direct naar de juiste plek brengen. Dat is dus een ziekenhuis waar een chirurgisch team paraat staat en dat de juiste apparatuur, zoals CT- en MRI-scans, klaar heeft staan.’
Concentratie acute zorg
Maar dat betekent niet dat veertig SEH’s hun deuren moeten sluiten, stelt Kramers. Landelijk zijn er momenteel 82 SEH’s. Er blijft een wijdverbreid netwerk nodig van spoedposten, geïntegreerd met HAP’s, voor de grote bulk aan eenvoudige acute zorg. Dat is volgens Kramer de les van Denemarken, dat zo’n proces van concentratie al achter de rug heeft. ‘Concentratie heeft de hoogcomplexe acute zorg in Denemarken beter gemaakt. Die moeten wij ook nog verder concentreren. Maar we moeten niet het aantal SEH-locaties verminderen. Sluit geen SEH’s, maar verander hun taken. Kleine SEH’s moeten zich richten op laagcomplexe acute zorg.’
Amstelland ziekenhuis
In Amsterdam gebeurt dat al, vertelt Kramer. ‘In het Amstelland ziekenhuis is de SEH al jaren ’s nachts dicht. De complexe acute zorg gaat naar het Amsterdam UMC. Ook patiënten die ’s nachts komen, gaan voortaan naar ons. Die patiënten plaatsen wij, indien mogelijk, weer terug.’
SEH Zutphen dicht
Ook elders in het land wordt acute zorg geconcentreerd. Onlangs besloot Gelre ziekenhuizen de acute zorg en geboortezorg te stoppen in Zutphen en te concentreren in Apeldoorn. De uitdagingen in de verstedelijkte Randstad zijn wel heel anders dan op het platteland. Vol lof is Kramer over de Treant-groep in Drenthe, waar drie ziekenhuizen de complexe acute zorg hebben geconcentreerd in Emmen. In de Stadskanaal en Hoogeveen zijn alleen nog spoedposten tijdens kantoortijden.
Ziekenhuizen verdwijnen niet
Ziekenhuislocaties zullen volgens Kramer niet verdwijnen. Ze krijgen alleen een andere functie. ‘Ziekenhuizen gaan niet failliet omdat de SEH dichtgaat.’
SEH lastig voor kleine ziekenhuizen
Om dit soort ontwikkelingen in goede banen te leiden, moeten ziekenhuizen wel groot genoeg zijn en ‘voldoende vet op de botten hebben’, stelt Kramer. ‘Ziekenhuizen met een omzet kleiner dan 200 miljoen euro moeten zich afvragen of ze wel in staat zijn om de acute zorg zelfstandig te doen. Kunnen ze zorgen voor de juiste infrastructuur en teams met de juiste expertise? Hebben ze voldoende middelen voor de noodzakelijke investeringen in ict? Kleine ziekenhuizen hebben het moeilijk hiermee of gaan het moeilijk krijgen.’
Spreiding acute zorg
Naast de concentratie van de hoogcomplexe acute zorg, moet de laagcomplexe acute zorg juist worden verspreid. Maar dat is veel moeilijker, waarschuwt Kramer. ‘Het is veel makkelijker om de hoogcomplexe acute zorg te concentreren, dan de laagcomplexe acute zorg in de buurt van burgers te organiseren. Dat vereist een goed geïntegreerde wijkzorg, met een rol voor de wijkverpleging, ggz, huisarts en het sociale domein. Een goed voorbeeld is de wijkkliniek in Amsterdam Bijlmer. Daar kunnen kwetsbare ouderen verblijven, zodat ze niet een duur ziekenhuisbed bezet houden. Internisten ouderengeneeskunde en klinisch geriaters zetten daar hun expertise in. Ook de vervolgzorg, zoals revalidatie, is er makkelijker te organiseren.’
Keten van acute zorg
De acute zorg is veel meer dan alleen het ziekenhuis en de SEH, benadrukt Kramer. Het is een hele keten van schakels: van huisartsen, vvt, ggz, de ambulance en dan pas de SEH. ‘Onderschat niet de rol van huisartsen. Zij vormen de kracht van de acute zorg. Zij zien jaarlijks zes miljoen mensen met acute zorgvragen. De SEH’s doen er ‘maar’ twee miljoen, van wie slechts een een derde wordt opgenomen.’
SEH-stops
‘Als er ergens in één van die schakels iets niet goed gaat’, vervolgt Kramer, ‘dan heeft iedereen daar last van. Als huisartsen het werk niet aankunnen, komen er meer patiënten naar de SEH, loopt de druk in de ketel op en krijg je uiteindelijk SEH-stops. Als de vvt te weinig plek heeft, krijg je congestie in het ziekenhuis. Dan houden ouderen te lang onnodig een duur ziekenhuisbed bezet.’
Traumazorg
Verder gaat Kramer in de podcast in op de normen voor goede traumazorg. Amsterdam gaat de traumazorg naar locatie AMC concentreren, zodat het met jaarlijks 500 multitraumapatiënten ruimschoots voldoet aan de norm van 240. Minister Ernst Kuipers van VWS heeft aangekondigd dat traumacentra uiterlijk eind 2023 moeten voldoen aan de volumenorm van 240 patiënten; in 2024 gaat de IGJ handhaven. Daarnaast vindt Kramer dat de lat hoger moet voor de bezettingsnorm voor de SEH en dat de 45-minutennorm kan verdwijnen. Ook pleit hij ervoor de werktijden op de SEH aan te passen aan de piektijden. Met name ervaren specialisten zouden meer moeten meedraaien op de SEH, zodat de meest ervaren ogen de moeilijkste patiënten zien.
Zorgvisie-congres Acute zorg
Op 6 april 2023 organiseert Zorgvisie het congres Acute zorg. Minister Ernst Kuipers van VWS is aanwezig via een videoboodschap. Verder spreken onder andere Peter Langenbach (directeur Zorginkoop Zilveren Kruis), Bart Berden (Elisabeth Tweesteden ziekenhuis), Sophia de Rooij (bestuursvoorzitter Amstelland ziekenhuis), Han Noten, (voorzitter van Ambulancezorg Nederland) en Jack Versluis, (bestuurder Regionale Ambulance Voorziening Utrecht over Zorgcoördinatiecentrum Midden-Nederland).
Al sinds 2019 pleit een grote groep burgers en specialisten aan de noordkant van den Haag voor een netwerkziekenhuis .
De dreigende sluiting van het nieuwste ziekenhuis in Den Haag ( het Bronovo) afgezet tegen de volledig vast lopende huisartsen zorg en tweede lijn’s spoedzorg maken een dergelijke oplossing op zijn minst de moeite van het overwegen waard. Precies dat wat Kramer betoogt past prima in het Bronovo. 24/7 huisartsen spoed post (waarbij de huisartsen in dienst zijn van het ziekenhuis) specialist ouderenzorg als onderdeel van de eerste opvang , mogelijkheid voor de huisarts een patient kortdurend voor analyse op te nemen. Korte lijnen ( afdeling
in het ziekenhuis) naar GGD, GGZ, en thuiszorg en een behoorlijke transfer afdeling zorgen voor een ziekenhuis tussen de eerste lijn en de top klinische partner, De bevolking zal in de komende jaren met zeker 100.000 zielen toenemen vnl aan de noordkant van Den Haag. Nu al moeten 60.000 inwoners het zonder huisarts stellen.De aanloop van de SEH van het West-Einde bestaat voor meer dan 40% uit zelfverwijzers. Er bestaan, in onze ogen ,bizarre vernieuwbouw plannen die in de komende 6 jaren een half miljard euro gaan kosten ( een voorzichtige schatting) om het sterk verouderde West-einde en het in dezelfde periode ( begin 70 ger jaren) gebouwde Anthoniushove op te knappen?? het is ons inziens verstandiger en vooral goedkoper om het netwerkziekenhuis plan nogmaals onder de loep te nemen en de sterk vergrijzende bevolking op een adequate manier van zorg te voorzien.
jan Sluimers
voorzitter stichting HoudBronovoOpen