De Taskforce Oncologie heeft aan het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) gevraagd om de netwerkvorming in de oncologie in beeld te brengen. IKNL deed dit op basis van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en keek in het bijzonder naar de vorming van multidisciplinaire teams en overleggen. In de mdo’s komen de medische expertises bij elkaar om een zo goed mogelijk, persoonlijk behandelplan voor de patiënt op te stellen. Deze mdo’s bestaan al langere tijd in de ziekenhuizen en met de vorming van netwerken worden nu regionale mdo’s ingericht.

Belangrijke voorziening

Van de 105.305 geïncludeerde patiënten met kanker in 2015-2016 werd 91 procent besproken in een mdo, variërend van 74 procent tot 99 procent tussen de verschillende tumorsoorten. Patiënten die een multidisciplinaire behandeling kregen, hadden meer kans om te worden besproken in een mdo, vergeleken met patiënten met een monodisciplinaire behandeling. ‘Het mdo is een belangrijke voorziening voor kwaliteit van zorg in de oncologienetwerken’, schrijft IKNL dan ook. ‘Het merendeel van de patiënten met kanker wordt besproken in een mdo voor hun behandelplan, al zijn er wat verschillen tussen de oncologienetwerken.’

Efficiëntieslag nodig

Hoewel er dus steeds meer in mdo’s wordt gewerkt, kunnen de ziekenhuizen en medisch specialisten nu niet op de lauweren rusten. ‘Gelet op het stijgend aantal patiënten is een efficiëntieslag in de organisatie van mdo’s nodig om ook in de toekomst de mdo-besprekingen te kunnen continueren voor hoogwaardige oncologische zorg’, waarschuwt IKNL.

Transparantie

Een belangrijke voorwaarde voor kwaliteitsverbetering in de oncologienetwerken is het transparant delen van data een belangrijk instrument. De samenwerkende ziekenhuizen in oncologienetwerken, regio’s en tumornetwerken kunnen onderling afspreken transparant NKR-data te bespreken en deze afspraak in het IKNL-formulier ‘Transparant NKR-data delen’ vastleggen. IKNL bewerkt deze data tot netwerk- en regiorapportages, die de IKNL-onderzoekers presenteren in de besprekingen. In de tool NKR Online kunnen ziekenhuizen de eigen NKR-data bekijken en bespreken. Naast de NKR-data zijn er andere databronnen die gedeeld kunnen worden, bijvoorbeeld ziekenhuisdata (DHD) en DICA-data.

Verschillen tussen tumortypen

IKNL ziet dat er veel verschillen zijn in de mate van NKR-data delen bij de verschillende tumortypen. Dat kan dus nog beter. De betekenis van de afspraak kan verschillen van de vastgelegde intentie om transparant NKR-data te delen tot de data ook daadwerkelijk cyclisch bespreken voor zorgverbetering. Het percentage van ziekenhuizen met de afspraak ‘transparant NKR-data delen’ is voor gynaecologische en hematologische tumoren het hoogst en landelijk dekkend. Voor bot- en wekedelen kanker, neuro-endocriene tumoren en huidkanker zijn er de minste afspraken tussen ziekenhuizen om transparant NKR-data te delen.

“Er is een toenemend aantal netwerken dat hun data transparant deelt, wat betekent dat de ziekenhuizen in de rapportages bij naam getoond en besproken worden. Die transparantie helpt om nog beter de uitkomsten en verschillen te duiden, van elkaar te leren en gezamenlijk de zorg te verbeteren. Dit is een gewenst model voor heel Nederland”, schrijft IKNL.

Complexiteit

Netwerkvorming is complex, onderkent IKNL in zijn rapportage. “Inherent aan netwerkvorming is dat er regelmatig veranderingen zijn. Zo zijn er medische ontwikkelingen, actualisering van richtlijnen en normen, en situationele veranderingen die telkens nieuwe afspraken in het netwerk vergen. (..) Netwerkzorg omvat veel samenwerken, zorgafspraken maken en vastleggen, financiën afspreken, patiënten verwijzen en daarin begeleiden etc. Dit vergt ook sturing en beleid, kennisdelen, onderzoek doen en innoveren.”

Belang van netwerkvorming

IKNL wijst tot slot op het belang van netwerkvorming. “Netwerkvorming gaat over de juiste zorg op de juiste plek, en over centralisatie én spreiding van zorg. voor veel voorkomende kankersoorten is de behandeling veelal in (bijna) elk ziekenhuis mogelijk, voor zeldzame tumortypen kan een centrum elders in het land of zelfs de expertise internationaal aangewezen zijn. Deze complexiteit van netwerkvorming vergt goede facilitering – bijvoorbeeld wet- en regelgeving – om de netwerkgeneeskunde mogelijk en makkelijk te maken”, aldus het kankercentrum IKNL.