De stelselwijziging in Massachusetts vormde een blauwdruk voor de plannen van president Obama. De kleine staat aan de kust in het Noord-Oosten van Amerika voerde in 2006 al een verplichte zorgverzekering in. Uit onderzoek van Philip van der Wees, onderzoeker van IQ healthcare aan het Radboudumc in Nijmegen, blijkt dat de bevolking makkelijker toegang heeft tot zorg en zich gezonder voelt dan burgers in  andere staten in de Verenigde Staten.

Van der Wees deed zijn onderzoek van juli 2011 tot januari 2013 aan de Harvard Medical School in Boston. Hij was daar op een beurs van de Commonwealth Fund en het ministerie van VWS. ‘De zorgstelsels van Nederland en Massachusetts lijken op elkaar’, vertelt Van der Wees. ‘Opmerkelijk is dat ze een tegengestelde ontwikkeling hebben doorgemaakt. Nederland voerde in 2006 een nieuw zorgstelsel in met meer concurrentie, terwijl Massachusetts juist van een privaat stelsel naar een meer publiek systeem beweegt met de verplichte zorgverzekering.’

Dramatisch slechte start

Opvallend is dat de invoering van de verplichte zorgverzekering in Massachusetts zonder veel politiek gedoe tot stand is gekomen. Er was politiek draagvlak voor. Op nationaal niveau lag dat wel anders. President Obama stuitte op grote weerstand van de Republikeinen. Die wilden dat Obama het aan de staten zou overlaten of ze een verplichte zorgverzekering zouden invoeren. Van der Wees begrijpt wel dat Obama dat niet wilde. ‘Republikeinse staten zouden het dan niet wettelijk regelen. Nu geldt de wet voor alle burgers. En als conservatieve staten, zoals Texas, het toch niet invoeren, dan kunnen de burgers via de federale overheid toch aan een verzekering komen.’

Alleen had de federale overheid dat niet goed geregeld, bleek in het najaar. De website waar Amerikanen zich konden aanmelden liep hopeloos vast en bleek absoluut niet toegerust op 500.000 bezoekers per dag. Hoe kan een technisch mankement de invoering van Obamacare zo frustreren? Van der Wees vermoedt dat goede ict-aanbieders niet hebben meegedaan aan de aanbesteding van de federale overheid in Washington. ‘Het afbreukrisico is groot en ict-aanbieders kunnen dat niet doorberekenen in hun offerte. Naar verluidt heeft een ict-aanbieder van mindere kwaliteit de aanbesteding gewonnen.’

Obamacare kon dus wel een steuntje in de rug gebruiken na zo’n dramatisch slechte start. ‘Alle ogen in Amerika zijn gericht op Massachusetts. Iedereen is benieuwd wat de effecten van de stelselwijziging op de lange termijn zijn. Dat hebben wij onderzocht.’

Betere gezondheid

Het onderzoek van Van der Wees bevestigde de uitkomsten van eerdere onderzoeken: vrijwel iedereen in de staat heeft een zorgverzekering, meer mensen hebben toegang tot een huisarts en geldgebrek vormt geen barrière meer om toegang te krijgen tot zorg. Nieuw aan het onderzoek van Van der Wees is het effect op de gezondheid. Burgers in Massachusetts blijken zich gezonder te voelen dan bewoners van andere staten. Ook krijgen ze meer screening van darmkanker en baarmoederhalskanker.

Van der Wees kwam tot deze bevindingen door verschillen in gezondheid tussen burgers van staten te vergelijken. In alle Amerikaanse staten wordt hetzelfde onderzoek gedaan. Burgers krijgen gedetailleerde vragenlijsten die inzicht geven in hoe zij hun eigen algemene, fysieke en mentale gezondheid ervaren. Van der Wees vergeleek de resultaten in Massachusetts met omringende staten in de periode 2001-2006 en na de invoering van het nieuwe zorgstelsel 2006-2011.

‘Als je bedenkt dat Massachusetts al een vooruitstrevende staat is waarin bewoners relatief welvarend en gezond zijn, dan is het opmerkelijk dat het zorgstelsel kennelijk toch tot nog betere uitkomsten leidt.’

(BK)