De NZa kondigt in het rapport ‘Wachttijdprojecten: hoe staan we ervoor?’ strenger toezicht te gaan houden op de naleving van de regels over wachttijden. De NZa constateert in deze tussenrapportage dat op sommige terreinen weliswaar vooruitgang is geboekt, maar dat op andere terreinen nog werk aan de winkel is. ‘Het is onacceptabel als mensen te lang moeten wachten op de zorg die zij nodig hebben’, schrijft de NZa.

Te lange wachttijden voor medisch-specialistische zorg

Voor een aantal specialismen in de medisch-specialistische zorg zijn de wachttijden te lang. Zo kan de wachttijd voor een poliklinisch bezoek aan de oogarts in Noordoost-Nederland oplopen tot ruim negen weken, terwijl de norm vier weken is. De NZa heeft hierover gesprekken gevoerd met zorgverzekeraars, zorgaanbieders en patiëntenorganisaties. Het doel is samenwerkingsverbanden tot stand te brengen. Ook wil de NZa dat goede initiatieven in de regio landelijk worden gedeeld. De NZa heeft daarnaast per 1 januari 2018 in de regelgeving opgenomen dat ziekenhuizen patiënten naar de zorgverzekeraar moeten verwijzen als ze niet op tijd terecht kunnen. De marktmeester gaat erop toezien dat dit de komende tijd ook gebeurt.

Ambulances zijn te laat

In de meeste regio’s kunnen ambulances niet in 95 procent van de spoedgevallen binnen de norm van 15 minuten ter plaatse zijn. In tien van deze regio’s zijn in de eerste helft van 2017 minder ambulances binnen de norm ter plaatse gekomen. In een regio is de stijging van deze zogenoemde responstijd groot. De NZa onderzoekt dit samen met de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). In een andere regio doet de NZa met de IGJ onderzoek naar de financiële situatie van de Regionale Ambulancevoorziening.

Wijkverpleging: wachttijden casemanagement dementie

In de wijkverpleegkundige zorg heeft de NZa een meldactie georganiseerd om hoge wachttijden voor casemanagement dementie aan het licht te brengen. De casemanager kan patiënten met dementie begeleiden bij het vinden van de juiste zorg. Uit de meldactie blijkt dat de wachttijden voor deze casemanager kunnen oplopen tot meer dan zes weken. Om meer inzicht te krijgen in de wachttijden gaat de NZa zorgaanbieders van casemanagement dementie dit jaar verplichten om de wachttijden te publiceren. Daarnaast start de NZa in 2018 een meldactie om via huisartsen en ziekenhuizen meer inzicht te krijgen in de wachttijden in de wijkverpleging, waaronder casemanagement dementie.

Wachttijden in de langdurige zorg

De NZa heeft eind 2017 alle zorgkantoren bezocht om te controleren wat zij doen om de wachttijden in de langdurige zorg korter te maken. Hieruit blijkt dat alle zorgkantoren verbeteringen laten zien, maar dat de verschillen tussen de zorgkantoren groot zijn. De NZa gaat intensiever toezicht houden op de zorgkantoren die aan veel voorwaarden nog niet voldoen. Twee zorgkantoren die erbovenuit springen met hun aanpak is gevraagd een trekkersrol te vervullen om alle zorgkantoren op het gewenste niveau te brengen.

Wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg

Ook de geestelijke gezondheidszorg (ggz) maakt deel uit van de sectoroverstijgende aanpak van de wachttijden. De NZa pleit voor versnelling en uitbreiding van de maatregelen om de wachttijden naar beneden te krijgen. De NZa verwijst naar de ‘Voortgangsrapportage wachttijden ggz’ en het nieuwsbericht ‘NZa: versnel aanpak wachttijden ggz’.

Actieplan wachttijden NZa

Voor een geslaagde aanpak van wachttijden is een goede samenwerking nodig tussen zorgaanbieders, zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties. Met die samenwerking is een begin gemaakt, maar die kan nog wel wat intensiever, vindt de NZa. Daarnaast weten volgens de NZa te weinig mensen dat hun zorgverzekeraar bij te lange wachttijden voor hun moet bemiddelen en hen naar een andere zorgaanbieder kan doorverwijzen die wel op tijd plek heeft. De NZa vindt dat er nog te weinig inzicht is in hoe lang de wachttijden zijn bij zorgaanbieders in de verschillende sectoren en wat hiervan precies de oorzaak is. De Zorgautoriteit gaat in 2018 controles uitvoeren bij zorgverzekeraars, meldacties voor patiënten organiseren en ‘spiegelinformatie’ aan zorgverzekeraars om op die manier goede voorbeelden te delen.

Wim Groot: meer geld nodig voor wachttijden

De afgelopen jaren is de capaciteit in ziekenhuizen minder hard gegroeid dan de zorgvraag, stelt Wim Groot. ‘Door de hervorming van de langdurige zorg komen er meer ouderen in ziekenhuizen. Ze belanden op de acute zorg in ziekenhuizen als ze thuis in de problemen komen. Ze houden bedden bezet in ziekenhuizen doordat er onvoldoende plek is in verpleeghuizen. Het Centraal Planbureau heeft het basispad voor de groei van de ziekenhuiszorg vastgesteld op 4,3 procent. Het CPB noemt een bezuiniging van 1,9 miljard euro, zoals in de regeringsverklaring staat,  onhaalbaar. Er valt maximaal 900 miljoen euro te besparen, waarvan ziekenhuizen 700 miljoen euro zouden moeten ophoesten. Volgens mij doet VWS er goed aan om het over een andere boeg te gooien. Neem de groei van het CPB als uitgangspunt en maak afspraken met ziekenhuizen hoe ze dat geld goed kunnen verdelen zodat er geen wachtlijsten ontstaan.’ Lees hier het hele interview met Wim Groot.

Meer personeel in eerstelijnszorg

Wachtlijsten voor ziekenhuizen, permanent verblijf in verpleeghuizen en gespecialiseerde ggz zijn volgens Guus Schrijvers, emeritus-hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom, alleen te reduceren door personeelsuitbreiding in de eerstelijnszorg en de basis-ggz. ‘Ik raad de NZa  om tijdelijk een open eind financiering toe te staan voor casemanagers dementie, wijkverpleegkundigen, praktijkondersteuners voor de geestelijke gezondheidszorg en andere ambulante professionals. Een dergelijke financiering bestaat al voor medicatie, voorgeschreven door huisartsen.  De openeindfinanciering voor de genoemde beroepen dient  ingekaderd te zijn in een ketenafspraak gericht op substitutie en reductie van wachtlijsten. Op lange termijn  dient in de bestuurlijke akkoorden voor 2019 tot en met 2021 wachtlijstreductie een expliciet doel te worden.’