Cliënt centraal

Patiënten en cliënten zijn bij uitstek degenen die weten wat er in hun leven echt toe doet. De bestuurder 2.0 stimuleert dat cliënten hun eigen zorg organiseren en uitvoeren. De cliënt is hierbij de regisseur van zijn eigen zorgproces en werkt in coöperatie met zorgverleners aan zijn gezondheid. Macro gezien is dit van groot belang voor de houdbaarheid van ons zorgstelsel, maar het doet ook recht aan de positie van de cliënt. De bestuurder 2.0 mag hieraan meewerken. De cliënt zal zijn eigen dossier bijhouden, bijvoorbeeld op Google Health, en hulpverleners autoriseren om inzage te hebben. E-health, telehealth en domotica worden ongekende mogelijkheden, die er niet alleen voor zorgen dat cliënten hun eigen zorg regelen, maar ook dat schaarse zorgverleners daar worden ingezet waar de cliënt het echt niet zelf kan. Een goed vooruitzicht in de steeds sneller krimpende arbeidsmarkt.

Cliënten zullen zich op het internet verenigen en gezamenlijk zorgpaden voor diverse ziektebeelden samenstellen en aan de zorgprofessional opdringen. Bij deze veranderende verhoudingen in het besturen van de zorg, zal de bestuurder 2.0 de cliënt een stem geven tot in de bestuurskamer.

Leiden met lef

Organisaties in de zorg, waaronder ziekenhuizen, leveren momenteel alle zorg aan. Risico’s worden gemeden. Bestuurders willen alles blijven doen en daarin geen keuzes maken. Als de budgetten onder druk komen te staan, zoeken ze wanhopig naar nieuwe geldstromen en/of naar efficiencymogelijkheden. Bij dit alles vervolmaken ze de interne bureaucratie. Organisaties onderscheiden zich niet meer van elkaar, het is één grijze massa waarin de middelmaat regeert. Er zijn veel competente en weinig excellente organisaties.

De bestuurder 2.0 is per definitie non-conformistisch van aard. Hij volgt niet blind de managementboeken, maar vertrouwt op zijn eigen creativiteit en visie. Hij is, waar nodig, uitzonderlijk creatief in het combineren en vertalen van alle eisen die de stakeholders stellen. Hij is te allen tijde bereid om een tegenstroom te organiseren om zo zijn eigen positie te bepalen. De bestuurder 2.0 heeft het lef om te krimpen en met activiteiten te stoppen als dat in het belang is van de patiënt/cliënt. Ook is de bestuurder 2.0 niet uit op positiebehoud.

Groeien naar gezag

De bestuurder 2.0 ontleent zijn macht niet aan de formele positie aan de vergadertafel of aan symbolen als een auto of een groot kantoor. Hij ontleent zijn gezag aan zijn bijdrage aan het welzijn en de gezondheid van de cliënten.

De bestuurder 2.0 kan goed omgaan met onzekerheden en kan binnen die onzekerheden richting geven aan de zorgprofessionals. Hij geeft, uit liefde voor het vakmanschap, vertrouwen en ruimte voor improvisatie aan de professionals in de zorg. De kunst van het bij elkaar brengen, verbinden en toehalen van verschillende belanghebbenden, zet de bestuurder 2.0 in het centrum van het gezag; het gezag om zaken te beïnvloeden die er werkelijk toe doen voor cliënten. Vergezichten zijn ‘sexy’, maar de bal moet wel in het doel. Na elke vergadering of bespreking stelt de bestuurder 2.0 de vraag: “Is de cliënt beter geworden van deze bespreking?”

Europa is eigen

De bestuurder 2.0 kijkt verder dan de eigen regio. Europa is het werkterrein. Europa is zijn toekomstige markt. Niet alleen doordat steeds meer Nederlandse wet- en regelgeving het gevolg is van Europese richtlijnen. Maar ook doordat de nieuwe bestuurder keuzes maakt die (steeds meer mobielere) Europese cliënten trekt. Ook het samenbrengen van mensen binnen Europese netwerken is een van de dagelijkse werkzaamheden van de bestuurder 2.0. Hierbij is de uitwisseling van kennis door middel van social media essentieel. Immers kennis over onderwerpen als kwaliteit en patiëntveiligheid houden niet op bij landsgrenzen. Daarbij heeft de bestuurder 2.0 de kunst van de chef du dossier goed afgekeken. Van de open wijze waarop in Europa beleid tot stand komt in samenspraak met een niet begrensde groep van belanghebbenden, kunnen de toekomstige zorgbestuurders nog veel leren.

Invoelen en implementeren

De bestuurder 2.0 is niet vies van implementatie. Hij denkt immers primair vanuit de leefwereld van de cliënt en heeft de verantwoordelijkheid om daarbij de verbinding van het zorgproces met de buitenwereld, zoals de verzekeraars, de samenleving, te herstellen. De verantwoordelijkheid voor de zorg ligt primair bij de zorgprofessionals en de cliënten. De bestuurder 2.0 ondersteunt dit proces door te bouwen aan vertrouwen, ontwerpen en implementatie. Social media zijn hierbij onderdeel van de middelen die hij inzet om de werelden van de bestuurstafel, van de cliënt en van de zorgprofessional te verbinden.

Mee discussiëren?

Bent u de bestuurder 2.0 of wilt u dat, net als wij, worden? Herkent u zichzelf in de thema’s? Sluit u dan aan bij de discussiegroep Bestuurder 2.0 op LinkedIn en help ons om onze visie verder uit te werken.

Auteur:

Wim Gorissen, directeur Divisie Behandelcentra bij De Jutters, instelling voor jeugd-GGZ in de regio Haaglanden, en Lonneke van Reeuwijk, secretaris raad van bestuur van het St. Antonius Ziekenhuis Utrecht/Nieuwegein. Zij hebben dit manifest op persoonlijke titel geschreven namens de deelnemers van Top Class 2010 van het Centrum voor Management Development in de Zorg (CMDZ) aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.