Wat is precies het probleem voor overheidsbanken en zorginstellingen?
“Een van de maatregelen in Basel 3 is een maximumverhouding tussen het kapitaal van banken en het uitgeleende geld. Die maximumverhouding (‘leverage-ratio’) treft de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en de Nederlandse Waterschapsbank (NWB) veel harder dan de andere Nederlandse banken. De reden daarvoor is dat de vermogenseisen tot nu toe volledig aan het risico waren gerelateerd. Leningen onder garantie van de overheid, het Waarborgfonds voor de Zorgsector of het Waarborgfonds Sociale Woningbouw zijn risicoloos. Hiervoor hoeft een bank helemaal geen geld op de plank te houden. De NWB en de BNG verstrekken heel veel leningen onder deze garanties, veel meer dan andere banken, maar hoefden hiervoor dus geen kapitaal achter de hand te houden. Die nieuwe ‘leverage ratio’ kijkt echter niet naar de risico’s op de leningen en zegt simpelweg: ‘Je mag niet meer uitlenen dan 33 keer de omvang van je kapitaal’. En dat betekent dat de NWB en de BNG hierdoor niet meer voldoen aan de regels die er gaan komen en de komende tijd veel meer kapitaal moeten gaan opbouwen. Dat ervaart men als onterecht, omdat de leningenportefeuille wat het lage risico betreft onvergelijkbaar is met die van andere banken. Bovendien is het verhogen van de kapitaalbuffer voor deze banken extra lastig vanwege hun bijzondere positie”.
Wat zijn de gevolgen voor zorginstellingen?
“Het is moeilijk om heel harde uitspraken te doen over de mogelijke gevolgen voor zorginstellingen. Een van de manieren voor de sectorbanken om aan de nieuwe verhoudingsregel tegemoet te komen is minder uitlenen. Vaker ‘nee’ verkopen dus. Ook wordt algemeen ingeschat dat Basel 3 een prijsopdrijvend effect zal hebben. Als dit allemaal waarheid wordt, kan de zorgsector er wat van merken. Maar ook kan men kiezen voor kapitaalversterking door winsten niet uit te keren. Dan komt de rekening dus vooral bij de aandeelhouders van deze banken. Verder wordt er door beide banken op dit moment gelobbyd voor een uitzonderingpositie bij de ‘leverage ratio’. Tenslotte worden de maatregelen geleidelijk in de periode van 2013 tot 2019 ingevoerd. Hoe het precies zal uitpakken vind ik nauwelijks te voorspellen”.
Er is dus nog geen duidelijkheid over de nieuwe prijs van leningen?
“Nee. De uiteindelijke prijs die een zorginstelling voor leningen moet betalen is van veel meer factoren afhankelijk dan alleen de vermogenskosten component die banken in rekening brengen. Denk aan de ontwikkelingen op de financiële markten, de intensiteit van de concurrentie tussen banken, het risicoprofiel van de zorgsector als gevolg van de stelselwijzigingen, en last but not least: de positie van de individuele klant”.
Hoe zit het met de rentelasten voor zorginstellingen uiteindelijk niet terecht bij de overheid?
“Niet zonder meer. De vergoeding voor rentekosten aan zorginstelling is genormeerd door de NZa. Die norm schuift niet automatisch mee als banken door Basel 3 de renteopslag zouden verhogen. Maar mocht de rentevergoeding aan zorginstellingen wel worden verhoogd, dan zal het extra geld toch altijd ergens anders binnen het macrobudget moeten worden gevonden ten koste van wat anders.”
Gaat het WFZ nog actie ondernemen?
“Het WFZ voert geen lobby in Den Haag. Wel hebben we VWS in ons reguliere overleg over mogelijke effecten geïnformeerd. En we zullen de ontwikkelingen natuurlijk goed volgen. Ook het Waarborgfonds Sociale Woningbouw zit op het vinkentouw. Het is in dit verband wel goed om te weten dat de woningbouwcorporaties veel grotere risico’s lopen door Basel 3 dan zorginstellingen. Op de eerste plaats omdat het aandeel van de beide sectorbanken in de financiering van corporaties veel groter is dan bij zorginstellingen. Op de tweede plaats omdat de rentekosten een veel groter deel uitmaken van het huishoudboekje van corporaties dan bij zorginstellingen. Zou er door Basel 3 minder geld beschikbaar komen en lenen duurder worden bij de sectorbanken, dan raakt dat corporaties veel harder dan zorginstellingen”.
(Zorgvisie – Mark van Dorresteijn | Twitter)
