De Federatie Medisch Specialisten (FMS) vindt het maken van keuzes voor het leveren van passende zorg “van groot maatschappelijk belang en levert daar graag haar bijdrage aan”. Een grote meerderheid van haar leden is het daarmee eens, bleek uit een enquête van FMS zelf. Wij vroegen het u: wie bepaalt eigenlijk wat passende zorg is?

Samen beslissen

Een gynaecoloog werkzaam in de ziekenhuiszorg verwondert zich over de antwoordmogelijkheden: “Samen beslissen. Gek dat dit antwoord er niet bij staat. Dit is de kern van passende zorg.” En een directeur binnen de ggz sluit hierop aan: de triade beslist. “De behandelaar weet wat er kan, de cliënt weet wat hij prefereert en de naaste springt bij als de cliënt het niet alleen kan overzien.”

De patiënt

Een patiënt in de ouderenzorg vindt dat de patiënt beslist wat passende zorg betreft: “Omdat niemand anders weet/voelt/wilt/doet/enzovoorts dan ik! En ik wens geen bemoeienis van derden, ook niet als die denkt het beter te weten dan ik! Geen beslissingsbevoegdheid door iemand anders dan mijzelf!” Alle respondenten noemen de patiënt als (mede)beslisser van zorg op maat.

Een andere patiënt, en tevens ceo van de startup zorgservices vraagt zich af of deze vraag wel zo eenvoudig te beantwoorden is. “Simpelweg omdat er heel veel variabelen zijn.” Zo noemt de respondent de kennis en intelligentie van de patiënt, de familiesituatie, het kennis- en empathisch niveau van de specialist, zorgfinanciering en ziekte-indicatie. “Ik denk dat nog te vaak diverse professionele belangen echt passende zorg in de weg staan.”

Belangenverstrengeling

Wie controleert eigenlijk de zorg die geleverd wordt? Een businessanalist in de ziekenhuiszorg twijfelt eraan waar wie mag bepalen: “Zorgverzekeraars hebben grote belangenverstrengelingen. Artsen zouden natuurlijk in eerste plaats het best kunne bepalen, zij hebben er immers voor gestudeerd en zien de patiënt. Maar om individuele verschillen tussen artsen en perverse prikkels (extra productie door financiële prikkels van de arts, extra aantal operaties) te voorkomen moeten er wel richtlijnen gehanteerd worden, opgesteld door koepelorganisaties. Goede en kwalitatieve zorg is leidend. Volgend probleem: wie en hoe controleren en handhaven, zonder de administratieve last te verhogen?”

De wetenschap

“De arts bepaalt, in overleg met de patiënt, gebruikmakend van wetenschappelijke inzichten wat passende zorg is. Waarbij naast die wetenschappelijke inzichten rekening wordt gehouden met de ervaring/kennis van die arts en de eigenschappen/voorkeuren van de patiënt. Dit is evidence based medicine zoals het ooit bedoeld was. Nu zijn we, in het kader van kostenbeheersing, die wetenschappelijke inzichten steeds meer aan het verabsoluteren (bijvoorbeeld door het te koppelen aan vergoeding), waardoor zorg op individueel niveau steeds minder gepast wordt en dat zou op lange termijn wel eens tot juist hogere kosten kunnen leiden. En dat onder de noemer van ‘passende zorg’”, aldus arts en adviseur bij de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving.

Iedereen betrekken

Audioloog in de ziekenhuiszorg is van mening dat alle betrokken partijen bepalen: de patiënt/cliënt, medisch specialisten, verpleegkundigen, (een bestuurder/manager binnen) de zorginstelling, Zorginstituut Nederland en zorgverzekeraars. “Passende zorg is zorg van goede kwaliteit (perspectief zorgverleners/zorginstelling), die het zorgprobleem zoals dat door de patiënt/cliënt ervaren wordt zo goed mogelijk oplost (perspectief patiënt/cliënt), binnen de kaders die de maatschappij daar aanstelt op gebied van kosten en benodigde hoeveelheid zorgpersoneel (perspectief Zorginstituut/zorgverzekeraars). De impact van invoering van passende zorg is groot, we kunnen hier alleen goed vorm aan geven wanneer we alle partijen hierin betrekken.”