De verantwoordelijke CIO’s en CMIO’s van de deelnemende ziekenhuizen zijn goed op de hoogte zijn van de mogelijkheden die Artificial Intelligence biedt, blijkt uit het onderzoek van M&I/Partners. Desondanks hebben de meeste ziekenhuizen nog geen beleid geformuleerd op dit vlak. Slechts één van de 25 deelnemende zorginstellingen heeft dit al op papier staan. Elf ziekenhuizen zijn van plan ‘in de nabije toekomst’ een beleid voor AI te formuleren.
Het gebrek aan beleid belemmert ziekenhuizen echter niet bij het experimenteren met AI. In totaal hebben 6 ziekenhuizen AI op de een of andere manier geïmplementeerd in de dagelijkse workflow. Daarnaast
Rapport informatie
- Rapport naam:
- Stand van zaken van Artificial Intelligence bij Nederlandse ziekenhuizen
- Sector:
- Ziekenhuis
- Soort:
- Onderzoek / Wetenschap
- Afkomst:
- M&I/Partners
- Auteur:
- Max Heezemans, Sjoerd Heijnders, Kirsten Sparnaaij en Patrick van Eekeren
- Aantal pagina’s:
- 18
- Verschijningsdatum:
- 12 februari 2019
- Link naar rapport:
- Stand van zaken van Artificial Intelligence bij Nederlandse ziekenhuizen
- Samenvatting:
Het sterk groeiende vakgebied van Artificial Intelligence (AI) biedt kansen voor de zorg. AI heeft doel om op basis van grote hoeveelheden data, computers intelligent gedrag te laten vertonen. Aangenomen wordt dat AI specifieke taken beter zou kunnen uitvoeren dan artsen. Nederlands personeel in de zorg is bereid nieuwe technologie een kans te geven als het voordelen in rendement of effectiviteit met zich meebrengt.
De potentie die AI heeft voor sectoren zoals de zorg, draagt bij aan het huidige optimisme, die soms neigt naar een hype. Onderzoeksbureau Gartner verwacht dat in 2025, 65% van de zorgprocessen een vorm van AI bevat. Accenture schat de marktwaarde van AI in de zorg in 2014 op €600 miljoen en verwacht een stijging naar €6,6 miljard in 2021.
Deze exponentiële groeiverwachting leidt tot de vraag hoe ver de Nederlandse ziekenhuizen zijn op het gebied van AI. Om meer inzicht te krijgen in de stand van zaken van AI heeft M&I/Partners eind 2018 een onderzoek uitgevoerd onder Chief Information Officers (CIO’s) en Chief Medical Information Officers (CMIO’s) van Nederlandse ziekenhuizen.
27 respondenten van 25 Nederlandse ziekenhuizen hebben deelgenomen aan het onderzoek. Zij geven aan goed op de hoogte te zijn van de mogelijkheden en ontwikkelingen van AI. 68% van de ziekenhuizen geeft aan al te experimenteren met AI, of het zelfs al geïmplementeerd te hebben. Desondanks hebben de meeste ziekenhuizen nog geen beleid geformuleerd. Slechts één van de ziekenhuizen geeft aan beleid voor AI te hebben. Elf ziekenhuizen melden dit in de nabije toekomst te formuleren.
Van alle specialismen is radiologie het meest betrokken bij de huidige experimenten. 19% van de 27 benoemde AI-experimenten vindt binnen de radiologie plaats. Bij implementaties is radiologie nog dominanter aanwezig: 3 van alle 9 implementaties zijn te vinden binnen de radiologie. Noemenswaardig is verder dat cardiologie en chirurgie de enige andere specialismen zijn met meerdere experimenten.
Bij de respondenten is het leveren van betere kwaliteit zorg de voornaamste drijfveer voor het gebruik van AI. Naast kwalitatief betere zorg, is meer efficiënte zorg reden voor innovatie. Overige antwoorden zijn gerelateerd aan reductie in administratielasten en tekort aan personeel.
Beslissingsondersteunende applicaties en beeldherkenning/-beoordeling zijn volgens de bevraagde groep de AI-toepassingen met de meeste potentie in de Nederlandse ziekenhuizen. Dit type toepassing kan bijdragen aan de diagnostiek en het analyseren van medische beelden. Beslissingsondersteuning biedt kansen voor personalised medicine.
De grootste zorgen met betrekking tot AI zijn langzame adoptie, onvoldoende interne kennis, onvoldoende functioneren van de toepassing en hoge kosten. Er zijn (nog) weinig AI-applicaties waarvan de functionaliteit is bewezen. Meer academische validatie is nodig voordat verschillende AI toepassingen geïmplementeerd kunnen worden. Respondenten geven aan dat onvoldoende kennis over en onvoldoende functioneren van de AI-toepassingen de grootste zorg zijn. Daarnaast zijn er ook nog de hoge kosten die mogelijk niet opwegen tegen de winst in efficiency.
Het onderzoek toont volgens de onderzoekers aan dat CIO’s en CMIO’s van Nederlandse ziekenhuizen veel potentie zien voor AI binnen de Nederlandse zorg. Zij zien daarnaast een significante toename van het aantal beschikbare AI-toepassingen dat specifiek is ontwikkeld voor de zorg.
Men is voor deze toepassingen wel op zoek naar data en sectorkennis voor het introduceren en valideren van de algoritmes. Door middel van strategische partnerships kunnen zorginstellingen en AI-ontwikkelaars de krachten bundelen. De AI-ontwikkelaar biedt de zorginstelling laagdrempelige toegang tot algoritmes en AI-kennis, terwijl de zorginstelling de beschikking heeft over data en ondersteuning biedt bij het validatieproces.
Met de opgedane kennis wordt de zorginstelling voorbereid op een toekomst met AI. Vooral de universitair medische centra lopen hierbij voorop. AI heeft een aantal grote beloften in zich, maar uit de in het onderzoek door CMIO’s en CIO’s naar voren gebrachte zorgen, wordt ook duidelijk dat invoering ‘met beleid’ dient te gebeuren.
Deze zorgen hebben hun weerslag op de acceptatie van de professionals en de patiënten. Maar vooral roept een computer op de doktersstoel ethische bezwaren op. Een zorg die niet expliciet in het onderzoek naar voren komt, maar (inter)nationaal wel hoog is geagendeerd, is het ‘blackbox-principe’ van zelflerende algoritmes. Het algoritme is op dit moment in veel gevallen nog niet in staat uit te leggen waar een beslissing of een diagnose op gebaseerd is. Geen van de respondenten in het onderzoek heeft dit benoemd als zorg of barrière. Mogelijk dat het gebrek aan transparantie primair een zorg is van de patiënt. Onze overtuiging is dat het juist in de introductiefase van AI essentieel is dat conclusies duidelijk herleidbaar zijn, zodat zorgen bij zorgverleners en patiënten weggenomen worden.
AI-beleid kan een aantal van de genoemde zorgen adresseren en antwoord geven op vragen als: welke voorwaarden stellen we aan het algoritme in termen van transparantie, validatie en uitlegbaarheid? Passen de gebruikte algoritmes bij onze waarden en de waarden van de gemeenschap? Aan welke criteria wordt een algoritme getoetst voor ingebruikname? Willen we in ruil voor toegang tot algoritmes meewerken aan de validatie van het product?
