Spraakgestuurd rapporteren, het optimaliseren van roosters en het monitoren van systemen. Ook in de (ouderen)zorg kun je de ogen voor ontwikkelingen rondom AI niet sluiten. En sinds de introductie van ChatGPT is dat niet langer een exclusief thema voor ICT-managers. “We zien medewerkers uit alle lagen van onze organisatie aan de poort van onze ICT-afdeling rammelen om AI in te zetten”, vertelt Jef Mol, bestuurder bij Thebe.
Voor de VVT-organisatie was dat aanleiding om AI-beleid te ontwikkelen. Onder andere om medewerkers houvast te geven wanneer ze wel en niet gebruik mogen maken van artificial intelligence. “We hebben bijvoorbeeld vastgelegd dat AI in bedrijfsapplicaties gewoon mag worden gebruikt als deze door leveranciers van Thebe wordt aangeboden”, vertelt Erwin van Boxtel, manager Informatiemanagement en Zorgtechnologie (I&Z) bij Thebe. Dus toen Ecare, strategisch partner van Thebe, AI in het ECD inbouwde – om door middel van textmining het risico op eenzaamheid te detecteren – konden medewerkers dat zonder expliciete toestemming inzetten. “Omdat wij met Ecare contractueel hebben afgesproken dat zij zich aan wet- en regelgeving houden.”

Vertrouwen in AI

Het softwarebedrijf merkt dat het de laatste anderhalf jaar vaker vragen krijgt over hoe er wordt omgegaan met gegevens in relatie tot AI. Productontwikkelaar Coen Lucasse begrijpt dat wel. “AI moet je kunnen vertrouwen. Daarom zijn wij transparant in wat wij doen en bieden.”
Ecare startte met het opstellen van verantwoordingsdocumenten. Daarvoor nam het de Responsible AI Guidelines van Microsoft als uitgangspunt. Voor ieder project (ook met terugwerkende kracht) wordt een formulier uitgewerkt dat antwoord geeft op vragen zoals: wie zijn de stakeholders? Welk model wordt gebruikt? En wat gebeurt er als het systeem wordt misbruikt? “We gaan hierin best ver en beantwoorden meer vragen dan onze klanten meestal stellen”, vertelt Lucassen. Ook gezien de Europese AI Act is het een must dat je als softwareleverancier security en privacy goed geregeld hebt, vindt de productontwikkelaar. “Daarmee bieden we een stuk vertrouwen richting onze klanten.”

Ontwikkelen in partnerschap

Wetende dat de basis rondom AI is geregeld, kan Thebe zich in de samenwerking met Ecare op versterking van medewerkers richten. Dat begint al bij de gezamenlijk ontwikkelaanpak in zogenoemde design sprints, waar niet alleen Thebe maar meerdere klanten van Ecare én zorgprofessionals aansluiten. Jef Mol: “Daarmee voorkomen we dat er vanuit een ivoren toren iets verzonnen wordt. Dit is echt in partnerschap doorontwikkelen. Met elkaar.” Gevoed door en met oog voor de medewerkers. Zodat zij in staat worden gesteld om cliënten zo goed mogelijk te ondersteunen. Dat begint bij een effectief proces, weet Mol. “Hoe effectiever we werken, hoe meer cliënten we kunnen helpen – met zo min mogelijk personele inspanning, want daar zit druk op.”
De tweede lijn waarlangs de inzet van AI strategisch wordt gewogen, is de ondersteuning van medewerkers. Omdat zij volgens de bestuurder ‘hun werk gewoon fijn en goed willen kunnen doen’.
Bij spraakgestuurd rapporteren komen die twee perspectieven bij elkaar. Het verhoogt de effectiviteit van het zorgproces en tegelijkertijd ondersteunt het medewerkers. “Een belangrijk deel van de medewerkers vindt het lastig om informatie op een goede manier op te schrijven”, licht Jef Mol toe. “Met deze tool worden ze daarin echt ondersteund. Daarmee neemt de kwaliteit van rapporteren toe.”

Samen naar landelijke agenda

De VVT-sector kan de ogen dus niet sluiten voor AI, vindt Mol. “Daar moet je als bestuurder of manager in de zorg niet alleen zelf bewust van zijn. Je hebt ook iets te doen in de bewustwording in je organisatie. Ten aanzien van de kansen die AI biedt én de risico’s.” Het is volgens hem belangrijk dat bestuurders daarin hun eigen kennisniveau of dat van hun organisatie verhogen. Zodat ze het gesprek met leveranciers hierover kunnen voeren. “Want de ontwikkeling is in volle gang.”
Als het aan Erwin van Boxtel ligt stellen zorgorganisaties samen met leveranciers een landelijke agenda op. Om te bepalen welke processen op korte termijn het verschil kunnen maken. “Er is meer regie nodig omdat een wildgroei van AI-modellen en methodes dreigt te ontstaan – zoals nu het geval is bij andere voorbeelden van secundair datagebruik”, weet de manager I&Z. Hij roept daarom op tot het maken van centrale afspraken. “Zodat we in de hele VVT in Nederland hetzelfde valrisicomodel gebruiken om maar eens iets te noemen.” Iets waar Coen Lucasse zich in kan vinden. “Het is in ieders belang dat we samen optrekken. Alleen zo zorgen we ervoor dat AI in de zorg veilig, verantwoord en toekomstbestendig wordt toegepast.”

Tot die tijd telt Thebe haar zegeningen dat ze in het klein al stapjes kunnen zetten. Want als de zorgorganisatie niet zo ver was in het denken over AI, dan had zij ook niet geweten hoe relevant de ontwikkelingen daaromheen zijn, stelt Jef Mol tot slot. “Dus de weg voorwaarts is vaak gewoon het doen. Dan loop je vanzelf tegen dit soort inzichten aan.”