“Er zijn voldoende mogelijkheden binnen het huidige systeem van bekostiging om de beweging naar meer passende zorg te faciliteren. Wachten op een ander stelsel gaat ons niet helpen.”

Vertrouwen en wantrouwen

“Er wordt nu teveel vanuit wantrouwen gewerkt, waardoor de verantwoording voor passende zorg veel geld kost,” schrijft een zorgprofessional uit de ggz die het eens is met de stelling dat binnen het huidige zorgstelsel de bekostiging van passende zorg onmogelijk is.

Dat vertrouwen een rol speelt denkt ook een projectleider uit de ouderenzorg. “Passende zorg en passende bekostiging is, ongeachte het stelsel, slechts mogelijk als iedereen bereid is te doen wat nodig is. Dat vraagt moed, vertrouwen en doorzettingsvermogen.”

Vertrouwen komt ook terug bij respondenten die het niet met de stelling eens zijn. “Als zorgverzekeraars zorgaanbieders vertrouwen kunnen die laatste door samen te werken met elkaar en patiënten echt passende resultaten bereiken zelfs in het huidige stelsel van marktwerking,” schrijft een ziekenhuisbestuurder.

“Het kan wel maar het is niet makkelijk”, denkt een andere projectleider uit de ouderenzorg. “Door minder krampachtig vanuit je eigen gekaderde positie te handelen en te kijken naar samenwerken vanuit vertrouwen kan er nu ook heel veel.”

Schotten in financiering

Een aantal respondenten zijn het vanwege de verschillende schotten van de financiering eens met de stelling. “Zolang er een woud van instanties en betaal loketten bestaat is het onmogelijk om passende zorg te leveren zonder dat zowel de patiënt/client als de zorgaanbieder in het administratieve doolhof verdwaald. Ontschotting van de financiering van de cure en de care is een voorwaarde voor het leveren van adequate zorg”, schrijft de voorzitter van stichting HoudBronovoOpen.

Volgens een projectleider uit de ouderenzorg zijn er veel variabelen die een passende bekostiging verhinderen. “Denk aan een stelsel van drie domeinen vormgegeven binnen een model van marktwerking en grote fragmentatie in bekostiging. En ook de rolverdeling tussen de systeempartijen en de lobby spelen daarbij een rol.”

Een medisch directeur uit de eerstelijn benadrukt ook dat het zorgstelsel financieel ‘volstrekt versnipperd’ is. “Passender zorg vraagt ook om samenwerking met het sociaal domein. Dat maakt de bekostiging van passende zorg nog ingewikkelder.”

Pilots

En een bestuurslid uit de ouderenzorg houdt het hart vast als het gaat om geld binnen de IZA-aanpak. “Veel van de IZA plannen gaan over de bestaande mogelijkheden van de financieringsschotten heen. Maar het gaat vaak om tijdelijke financiële middelen. Het risico is groot dat er miljoenen in projecten zijn gepompt, maar dat de structurele financiering niet is geborgd, waardoor de projecten en initiatieven vervolgens vastlopen of in de prullenbak verdwijnen.”

Ook een lid uit de raad van toezicht binnen de ouderenzorg denkt dat het blijft bij projecten en pilots. “als er geen domein overstijgende bekostiging wordt ingevoerd, blijft het bij projecten en pilots, die niet opgeschaald kunnen worden en stoppen als de tijdelijke bekostiging stopt.”

Rol zorgverzekeraars

“Het lijkt voor zorgverzekeraars momenteel te complex om innovatieve zorgaanbieders te belonen en nieuwe manieren van passende zorg te financieren. Grote zorgaanbieders nemen daarentegen misschien wel te weinig risico voor het echt door ontwikkelen van de zorg. Zij zijn verzekerd van de budgetten die ze al jarenlang krijgen van zorgverzekeraars. Binnen die afspraken zit nauwelijks incentive om zorg te vernieuwen, er is juist een incentive om heel conservatief te zijn,” denkt een manager in de ggz. “Daarentegen is het bijna onmogelijk voor nieuwe, innovatie zorginstellingen om hun goede oplossingen op te schalen. Vorig jaar nog vertelde een grote zorgverzekeraar mij dat ze geen digitale GGZ-instellingen hadden gecontracteerd, er was geen financiële ruimte om innovatieve organisaties te laten opschalen. En dat terwijl de behoefte zo groot is.”

En zorgverzekeraars moeten collectief hun verantwoordelijkheid nemen, schrijft een ziekenhuismanager. “Ze frustreren de vooruitgang die mogelijk is en nodig is. Zorgverleners verliezen werkplezier en stromen uit. Het wordt tijd dat zorgverzekeraars écht gaan luisteren en naar zichzelf gaan kijken om te ontdekken welke rol zij hierin spelen.”

Een respondent die het oneens is met de stelling wijst ook op de rol van de zorgverzekeraars. “Bekostiging van passende zorg is binnen het huidige zorgstelsel zeer moeilijk maar het kan wel. Ik roep de betalers, over het algemeen de zorgverzekeraars, om dat te doorbreken. Toon lef want op de overheid wachten duurt te lang en kost levens.”

Voldoende mogelijkheden binnen stelsel

Een respondent, oneens met de stelling, benoemt somt op wat er nu al mogelijk is. “Zowel een abonnementstarief, fee-for-service, een bundelcontract, meerjarenafspraak of een gewone overeenkomst, zouden voldoende moeten zijn om de intrinsieke motivatie te belonen. Waardevolle zorg niet altijd goed uit te drukken in een prijs.”

“Het is in elk stelsel mogelijk om innovaties te laten landen,” is de mening van een hoogleraar psychiatrie. “Wat je daarbij nodig hebt is regie, de overheid moet die nemen. Er zijn heel veel redenen om ons stelsel stevig te herzien. Maar het blijft zo dat het ook binnen de kaders van het huidige stelsel heel goed mogelijk is om innovaties in te passen. De pijn zit wat dat betreft bij VWS, de mensen wisselen daar veel te snel, zodat ze onvoldoende kennis en ervaring op bouwen om echt impact te hebben.”

Ook een bestuurslid uit het St. Jansdal denkt dat er voldoende mogelijkheden binnen het huidige systeem zijn om de bewegen naar meer passende zorg te maken. “Wachten op een ander stelsel gaat ons niet helpen. Dat vraagt om creativiteit. Bijvoorbeeld door ‘bekostiging’ en ‘financiering’ uit elkaar te trekken ontstaan er mogelijkheden. De huidige DBC-structuur is dan het financieringsmiddel en voor de bekostiging van zorg kunnen andere afspraken, met andere parameters en doelen, gemaakt worden.”