Belang van goed georganiseerde ongeplande zorg
Patiënten die acute zorg nodig hebben, kunnen zich presenteren met of zonder verwijzing van een huisarts. Bijvoorbeeld, iemand die betrokken is bij een ongeval waarbij directe ziekenhuiszorg vereist is, hoeft niet eerst langs de huisarts voor een verwijsbrief naar de SEH. Hoewel dit gunstig is voor de patiënt, kan het een uitdaging vormen voor zorgverleners. Het ongeplande karakter van dergelijke bezoeken maakt een effectieve organisatie des te belangrijker. Efficiënte en effectieve acute zorg vereist een goed doordacht systeem, gebaseerd op praktijkervaring, om knelpunten te identificeren en aan te pakken.
Voorkom dat acute zorg een zwakke plek wordt
Acute zorg is met name nodig buiten reguliere kantooruren, zoals in de avond, nacht en weekenden. Gewoonlijk raadpleegt men overdag op werkdagen de huisarts voor acute situaties. Buiten deze uren kan men terecht bij huisartsenposten, SEH-afdelingen of ambulancehulp. Het is essentieel voor deze organisaties om ervoor te zorgen dat de ongeplande zorg geen zwakke plek vormt in de dienstverlening. Projectmanagers kunnen hierbij ondersteunen door de organisatie te versterken.
24/7 beschikbaarheid in elke regio
Het handhaven van een effectief 24/7 aanbod van acute zorg kan soms een uitdaging zijn, vooral in regio’s met minder cliënten. In dergelijke gevallen is regionale samenwerking nodig, met een focus op de behoeften van de patiënt die acute zorg nodig heeft. Hoewel het merendeel van de spoedeisende zorg spoed vereist maar niet per se complex is, is voldoende capaciteit essentieel om een solide basis van medisch-specialistische spoedzorg te bieden.
De toekomst van acute zorg
“De complexe acute zorg moet worden geconcentreerd in circa veertig ziekenhuizen. Voor de bulk aan laagcomplexe acute zorg moet er een wijdverbreid netwerk zijn van spoedposten, geïntegreerd met HAP’s.” Concludeert Mark Kramer, voorzitter Landelijk Netwerk Acute Zorg.
“Naast de concentratie van de hoogcomplexe acute zorg, moet de laagcomplexe acute zorg juist worden verspreid. Maar dat is veel moeilijker, waarschuwt Kramer. ‘Het is veel makkelijker om de hoogcomplexe acute zorg te concentreren, dan de laagcomplexe acute zorg in de buurt van burgers te organiseren. Dat vereist een goed geïntegreerde wijkzorg, met een rol voor de wijkverpleging, ggz, huisarts en het sociale domein. Een goed voorbeeld is de wijkkliniek in Amsterdam Bijlmer. Daar kunnen kwetsbare ouderen verblijven, zodat ze niet een duur ziekenhuisbed bezet houden. Internisten ouderengeneeskunde en klinisch geriaters zetten daar hun expertise in. Ook de vervolgzorg, zoals revalidatie, is er makkelijker te organiseren.”
De organisatie van complexe acute zorg onder toezicht van het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) met 40 Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH’s) wordt als toereikend beschouwd. Hierbij vervult de zorgcoördinator een cruciale rol. Op andere ziekenhuislocaties zal de minder complexe acute zorg gezamenlijk met de huisartsenpost worden georganiseerd, wat gevolgen heeft voor de kleinere ziekenhuizen. Hoewel deze ziekenhuizen niet failliet zullen gaan, roept dit vragen op over hun zorgprofiel.
In elke regio een zorgcoördinatiecentrum
Mark Kramer onderschrijft in feite de visie van Ernst Kuipers.
“In 2025 moet er in elke acute zorgregio een zorgcoördinatiecentrum zijn ingericht. Daarmee kunnen we de druk op de acute zorg verminderen. In een zorgcoördinatiecentrum wordt in een regio de toegeleiding naar acute zorg door verschillende zorgaanbieders gezamenlijk en gecoördineerd ingericht. Patiënten komen zo meteen terecht op de juiste plek en bij de juiste zorgverlener. En zorgverleners zijn minder tijd kwijt aan het zoeken van een goede plek voor hun patiënten.
Uit de 10 pilots die gedaan zijn blijkt dat zorgcoördinatiecentra een meerwaarde hebben voor de toegankelijkheid van acute zorg. In één regio bleek bijvoorbeeld dat meer dan de helft van de mensen die 112 belden met een zorg gerelateerde vraag, beter elders geholpen hadden kunnen worden. Bij weer de helft van die zorgvragen bleek dat patiënten voldoende geholpen waren met (digitale) zelfhulp. Dat is beter voor de patiënt en helpt om de acute zorg te ontlasten.
Veel partijen hebben mij mede hierom geadviseerd de structurele inrichting van zorgcoördinatie snel te regelen. Ik waardeer de inzet en energie om tot dit advies te komen en ook de inzet van degenen die al aan de slag zijn gegaan met zorgcoördinatie. Die inzet is en blijft belangrijk.”
