Kees Donkervoort, Peter Langenbach en Mirjam Speelmans publiceerden deze maand het boek Zorg zoekt Breekijzer. Nieuw leiderschap in een transformerende zorgwereld. In dit boek analyseren de auteurs op basis van eigen ervaringen en interviews met prominente deskundigen welke profielen deze nieuwe leiders hebben en wat ze nodig hebben voor de transformatie in de zorg. In de podcast Voorzorg gaan ze daar verder op in.

Deltaplan

‘Het belangrijkste is dat het echt op een andere manier moet’, begint Langenbach. ‘We moeten grenzen over en patronen doorbreken.’ De coronacrisis, maar ook de regionale aanpak na het faillissement van Spijkenisse Medisch Centrum in 2015, hebben voor Langenbach bewezen dat veranderingen in sneltreinvaart kunnen gaan als het moet. Maar na een crisis is er te vaak de terugval in het oude gedrag. ‘Daarom moeten we af van de traditionele aanpak’, vult Donkervoort aan. ‘Geen knip- en plakwerk meer, maar een deltaplan voor de zorg.’ Daarvoor zoeken de drie auteurs nu breekijzers.

Ruimte geven

Dat is best lastig. ‘Je hebt de wenselijke wereld en de werkelijke wereld. Die moet je bij elkaar brengen’, legt Speelmans uit. ‘Dat begint met lef. Durf te experimenteren en wees niet bang om fouten te maken. Bekijk wat werkt en wat niet en begin zo dingen anders te doen.’ Het betekent dat bestuurders mensen de ruimte moeten geven. Alleen dat maakt creativiteit en innovatiekracht los. Speelmans wil nieuwe leiders meegeven om goed te kijken naar zichzelf en hun drijfveren. Wees authentiek! Ontwikkel van daaruit een visie, samen met de mensen uit de organisatie of de regio. ‘Als bestuurder ben je een teamspeler’, zegt Donkervoort. ‘Naast de moed om te beslissen moet je vooral kunnen verbinden.’

Inspireren en stimuleren

In de podcast geven Donkervoort, Langenbach en Speelmans voorbeelden van interviews die hen inspireerden. Zo spraken ze met Ernst Kuipers, toen nog geen minister maar bestuurder van Erasmus MC. ‘Hij zegt: Als leider doen wij nog geen vijf procent van het echte werk. Wij moeten daarom stimuleren en zorgen dat de voorwaarden voor de mensen in het veld er zijn’, legt Langenbach uit. ‘Dat sluit wel aan bij mijn eigen leiderschapsstijl. Het betekent dat je moet zorgen voor een duidelijke richting waar je met z’n allen naartoe wilt: een inspirerende visie. Vervolgens moet je mensen de ruimte geven en empoweren om beslissingen te nemen op basis van hun eigen kennis. Zo ontstaan nieuwe ideeën.’

Verbinding maken

Wie dat ook doet, is Shequita Kalloe, bestuurder van Argos Zorggroep, vindt Donkervoort. ‘Bij haar zie je hoe ze als relatief jonge bestuurder mensen in hun kracht zet. Zij zoekt verbinding om de creativiteit van medewerkers maximaal te benutten.’
Een beroemd voorbeeld van verbinding maken, maar dan op een heel onorthodoxe wijze, zag Donkervoort bij Diederik Gommers. Tijdens de pandemie nodigde die rapper/BN’er Famke Louise – die op de coronamaatregelen reageerde met #ikdoenietmeermee – uit voor een goed gesprek. Met effect. Zij bood haar excuses aan en beloofde zich te laten voorlichten over het virus. ‘Zo kun je leiderschap ook vormgeven’, aldus Donkervoort.

Kijk verder

‘De gemene deler in alle interviews was hoe innovatief de bestuurders zijn’, concludeert Mirjam Speelmans. ‘Maar ik denk dat er nog heel veel breekijzers rondlopen die nu nog niet de rol hebben die ze zouden moeten hebben. Daarom is de belangrijkste boodschap van dit boek: kijk voorbij iemands cv, vlieguren of ervaring. Kijk veel meer naar iemands competenties. Wat hebben mensen echt in hun mars? Daar ligt de toekomst van leiderschap in de zorg.’

Beluister het gesprek over ‘Zorg zoekt breekijzer’ in aflevering 67 van podcast Voorzorg.