Het gebrek aan prikkels hangt volgens de Nyenrode-onderzoekers samen met de vooralsnog beperkte reikwijdte van het marktmechanisme.
Zero-sum
In het rapport “De toekomst van het Nederlandse zorgstelsel: opties en rollen van zorgverzekeraars” betogen de onderzoekers dat aanbieders en zorgverzekeraars hierdoor tot zogeheten “zero sum competition” neigen. Binnen een dergelijk kader betekent de winst van de ene speler, winst voor alle spelers. Dit leidt in concreto tot concurrentievermijdend gedrag: de spelers richten zich vooral op de herverdeling van bestaande middelen en niet zozeer op waardevermeerdering.
Levensloopbenadering
Ook constateren de Nyenrode-onderzoekers dat bepaalde kwaliteitsaspecten in het huidige stelsel vrijwel niet aan bod komen. Als voorbeeld noemen zij preventie. Marktpartijen worden niet individueel beloond voor de resultaten van preventie, dus kijkt iedereen naar de overheid. Om preventie meer kans te geven pleit het Strategy Center voor een levensloopbenadering van het verzekeringssysteem als alternatief voor een financiering die gericht is op behandeling.
Marginaal
De beste remedie voor de kwalen van het systeem is volgens het Strategy Center een voortvarende uitbreiding van marktwerking. Hoewel de overheid het graag anders ziet, vervullen verzekeraars hierbij vooralsnog geen voortrekkersrol. Hun regie- en inkoopfunctie komt niet uit de verf, ze beperken zich tot hun traditionele rol van administrateur. Onderzoeker Merijn Stouten wijt dit aan de geringe omvang van het vrij onderhandelbare deel van het verzekeringspakket. “Met acht procent is dat een marginaal deel van de business”, aldus Stouten.
Rollen
Daarnaast pleit het Strategy Center voor een strategische heroriëntatie bij verzekeraars en aanbieders. Verzekeraars zouden zich moeten bezinnen op de vraag of ze regisseur dan wel inkoper, administrateur of zorgadviseur willen zijn. Ziekenhuizen moeten zich rekenschap geven van het feit dat er te veel diversificatie in activiteiten is. Dit brengt hoge transactiekosten met zich mee, waardoor ziekenhuizen kwetsbaar zijn voor concurrentie van kleine, gespecialiseerde partijen. (PvdP)
