In de ogen van de EU zijn de ziektekostenverzekeraars in Nederland private ondernemingen, opererend voor eigen rekening en risico en daarmee schadeverzekeraars. Volgens de NL Overheid zijn zorgverzekeraars ook private ondernemingen, maar opererend onder publieke randvoorwaarden: het totale budget, is de omzet van alle verzekeraars gezamenlijk, wordt door de Overheid bepaald. Overschrijdingen zijn niet toegestaan; dan komt het MBI in werking en worden de overschrijdingen bij de onderliggende zorgverleners weggehaald middels een tariefkorting, boete of lagere tarieven voor het volgend jaar. In het huishoudboekje van de NL Overheid vallen de zorgpremies in de categorie collectieve uitgaven.
Verzekeraars mogen en moeten in het systeemmodel dan ook winst maken. Het verschil tussen geraamde schadelast, VWS budget, en de uiteindelijk gerealiseerde schadelast mogen zij houden. Dat is de economische prikkel voor verzekeraars in het NL systeemmodel. En die prikkel werkt. Verzekeraars lopen geen enkel risico!
De NL Overheid heeft de verzekeraars in 2006 een bruidsschat meegegeven; de opgepotte ziekenfondspremies van voor 2006. Die bruidsschat wordt door de EU gezien als staatssteun. Dat criterium vervalt per 2016. Dan mogen zij de bruidsschat behouden; 10 miljard euro.

Is hier wel spraken van winst?
Iedereen boven de 18 is verplicht een basisverzekering af te sluiten voor een door de overheid bepaalde dienst. Dit lijkt meer een belasting en maakt CZ een uitvoeringsorganisatie. Kan een uitvoeringsorganisatie winst maken op belastingheffing?