Dat blijkt uit cijfers van de Raad voor de Rechtspraak, gepubliceerd in NRC Handelsblad. Niet eerder was het aantal dwangopnames zo hoog. Opvallend is verder dat in de grote steden het aandeel 65-plussers dat met dwang wordt opgenomen de laatste jaren toeneemt.

Voor een dwangopname zonder spoed geeft de rechter een machtiging, na instemming van een onafhankelijke psychiater. Een dwangopname met spoed ofwel een inbewaringstelling mag ten hoogste drie weken duren en vereist toetsing door de burgemeester.

Thuis behandelen

De toename van het aantal dwangbehandelingen staat haaks op het beleid van het kabinet. Dit is er juist op gericht om het verblijf in psychiatrische instellingen terug te dringen. Onlangs werd hiertoe de Wet verplichte ggz aangenomen door de Eerste Kamer. Deze wet biedt patiënten meer inspraak in hun behandeling en maakt het bovendien mogelijk om patiënten gedwongen thuis te behandelen.

Johan Legemaate, hoogleraar gezondheidsrecht in Amsterdam, wijst er in de NRC op het verkorten van de opnameduur. Hierdoor worden psychiatrisch patiënten eerder naar huis gestuurd en is de kans op terugval groter, zegt hij. ‘Bovendien is het makkelijker zicht te houden op honderd patiënten in een kliniek dan op honderd patiënten verspreid over het land.

Minder tolerant

Niels Mulder, hoogleraar openbare geestelijke gezondheidszorg in Rotterdam, voegt hieraan toe dat in zijn visie de samenleving minder tolerant is geworden. ‘Mensen melden overlast en afwijkend gedrag mogelijk eerder,’ aldus Mulder. Ook de verstedelijking speelt volgens hem een rol. Buurten worden steeds onpersoonlijker, en daarvoor vallen ernstige psychiatrische problemen pas op als het echt fout gaat.