Er komen geen grote investeringen, op de ruim 2 miljard euro in de verpleeghuiszorg na. Wel wordt meer ingezet op preventie en via een scala aan maatregelen wordt aangestuurd op meer zeggenschap van cliënten en wordt de toegankelijkheid van de zorg verbeterd. Verder wil het nieuwe kabinet dat meer zorg verhuist van de tweede naar de eerste lijn.

De coalitiepartners hebben goed geluisterd naar de pleidooien van patiëntenorganisaties die te hoop lopen tegen de opeenstapeling van eigen bijdragen. De zorg voor thuiswonende ouderen die een beroep doen op de Wmo wordt goedkoper doordat de eigen bijdrage straks bestaat uit een abonnementstarief. Eigen bijdragen voor Wlz-zorg gaan omlaag. Bijbetalen voor medicijnen wordt gemaximeerd op 250 euro per jaar. Als gemeenten er niet in slagen om samen specialistische jeugdhulp in te kopen zal het Rijk ingrijpen. De aanbestedingsprocedures in gemeenten moeten worden vereenvoudigd. Er komt een beter vangnet voor mensen met verward gedrag.

Ook staan een aantal vage doelstellingen geformuleerd die niet verder worden uitgewerkt. Daarover moet nog worden nagedacht. Zo zouden medisch specialisten moeten kiezen voor het participatiemodel of voor loondienst. Het vorige kabinet heeft ook geprobeerd om specialisten in loondienst te krijgen maar daar is weinig van terecht gekomen. En straks wordt onderzocht op welke wijze het onderscheid tussen gecontracteerde en niet-gecontracteerde zorg verhelderd en versterkt kan worden. Waarom is onduidelijk want een visie op de rol van de zorgverzekeraars ontbreekt. Wel wordt de inspraak van verzekerden, patiënten en cliënten op het beleid van zorgverzekeraars en zorgaanbieders wettelijk vastgelegd. Maar onduidelijk is hoever die inspraak reikt.

Wie de cijfers uit de financiële bijlage bekijkt, ziet dat er weinig ruimte is voor nieuw beleid. De ombuigingen zullen vooral gefinancierd moeten worden door nieuwe hoofdlijnenakkoorden in de curatieve zorg. Daarnaast leidt het vier jaar lang bevriezen van het eigen risico aan het eind van de kabinetsperiode tot een half miljard hogere zorgpremies. Ook het anders berekenen van het geneesmiddelenvergoedingssysteem in combinatie met de scherpere inkoop van medicijnen moet een half miljard opbrengen. Het overeind houden van de zorg voor de steeds grijzer wordende bevolking blijft een grote uitdaging.