Wij pleiten voor levensloopgerichte ontwikkelingszorg: één benadering die medische, orthopedagogische, sociale en psychologische invalshoeken verbindt in een ecologisch perspectief. Ontwikkeling start bij de kinderwens. Stress, armoede en toxische blootstelling ondermijnen de ontwikkeling en werken door tot in de volwassenheid. Armoede tast veerkracht en gezondheid direct aan, maar zorgverleners en zorgorganisaties adresseren dit onvoldoende. Kinderen uit achterstandswijken worden vaker te voeg of met een te laag geboortegewicht geboren, met later hogere risico’s, versterkt door gebrekkige toegang tot zorg, onderwijs en steun.

Proactief inspelen

Door overheden, onderwijs, sociale diensten, voedsel- en milieudomeinen te koppelen aan vakgebieden zoals verloskunde, kindergeneeskunde, jeugdzorg en kinderpsychiatrie kan zorg proactief inspelen op (niet-)medische determinanten. Nieuwe bedreigingen voor gezonde ontwikkeling nemen toe. Stoffen en invloeden bereiken het kind al in utero. Dit vraagt systeemdenkend beleid rond milieu en leefomgeving in de eerste levensfasen. Het recht op ontwikkeling is onlosmakelijk verbonden met het recht op een gezonde, schone omgeving. Een kernprincipe voor een nieuw zorgmodel.

Integrale aanpak

De tijd is gekomen om dit versnipperde reactieve bestel te hervormen. Een andere aanpak is mogelijk, zoals enkele voorbeelden laten zien:

• Kansrijke Start (ministerie van VWS): lokale coalities verbinden medisch en sociaal domein rond de eerste duizend dagen; toeleiding naar steun wordt lokaal geregeld.
• Digitale Voordeur (IZA): één centrale toegang geeft ouders overzicht en regie.
• Ecologische benadering (Finland): jarenlang wroeten in de aarde verlaagt allergieën/astma, dus interactie met de natuur houden.
• N=You (Amsterdam UMC): zorg en behandeling vormgeven vanuit pre- en postnatale risicofactoren en individuele ontwikkelingsbehoeften in plaats van labels, ontwikkeling is samenspel van aanleg, omgeving en zorgcontext.

Actiepunten

Om levensloopgerichte zorg te realiseren, stellen wij de volgende actiepunten voor:

• Onderwijs en opleidingen: herijk zorg langs de levensloop (vanaf preconceptie/foetus) en positioneer ontwikkeling centraal in de biomedische opleidingen.
• Beroepsorganisaties: aandacht voor sociale problematiek is basiszorg; veranker dit in richtlijnen en kwaliteitsbewaking.
• Lokale overheden: ontschot zorg-onderwijs-sociaal; bouw één werkend netwerk met warme verwijzingen en gedeelde tools.
• Landelijke overheid: investeer in gezond gedrag; maak de gezonde keuze betaalbaar, beschikbaar en dichtbij.
• Kennisorganisaties: prioriteer onderzoek naar vroege orgaan- en hersenontwikkeling en de relatie tussen omgeving en gezondheid; focus op vroegtijdige interventie en implementatie.
• Ouders en regie: geef regie over eigen gezondheidsdata; één verhaal, één keer, veilig en begrijpelijk gedeeld.

Door samen te werken aan proactieve, integrale levensloopgerichte zorg creëren we een kansrijke toekomst voor jongeren. Deze nieuwe zorgbenadering met the whole system in the room kan helpen ons naar een rechtvaardigere, gezondere samenleving, waar elk kind kan gedijen.

Door Hilgo Bruining, kinder- en jeugdpsychiater, kinderpsychiatrie en psychosociale zorg, Emma Kinderziekenhuis, Amsterdam UMC, en Eric Steegers, hoogleraar en afdelingshoofd Verloskunde en Gynaecologie, Erasmus MC