Maar als we het over ouderenzorg hebben, kunnen we die toekomst niet meer als iets abstracts beschouwen. Die toekomst is al begonnen – in buurten, netwerken en zorgorganisaties waar mensen elke dag werken aan nieuwe vormen van zorgen, samenleven en ondersteunen.

Samen Vooruit

Daarom roepen wij als ActiZ in ons pamflet Samen Vooruit politieke partijen op om zich aan te sluiten bij deze beweging. Dat vraagt om lef. Lef om oude structuren los te laten. Lef om onzinnige bureaucratie in te ruilen voor vertrouwen. Lef om niet alles op te lossen met meer regels of tijdelijke potjes geld, maar door ruimte te geven aan wat al groeit.

Stille transformatie

De ouderenzorg bevindt zich in een stille transformatie. Niet van bovenaf opgelegd, maar van onderop ontstaan. Van zorg alleen geleverd door betaalde zorgprofessionals, naar zorg waarin de professionals vooral ondersteuning bieden aan iemand en diens netwerk. We zien zorgzame gemeenschappen waarin mensen voor elkaar klaarstaan. We zien nieuwe woonvormen, slimme inzet van technologie en domeinoverstijgende samenwerking tussen zorg, welzijn en wonen. Dit is geen toekomstmuziek. Het gebeurt nu. En het werkt.

Anders durven zorgen

Toch voelen we allemaal: zonder duidelijke politieke keuzes houdt deze beweging geen stand. De vergrijzing versnelt, de arbeidsmarkt blijft krap, en de verwachtingen van ouderen veranderen. Meer van hetzelfde is simpelweg geen optie meer. Niet qua betaalbaarheid, niet qua beschikbaarheid, en niet qua menselijkheid. We moeten anders durven zorgen – met oog voor leefplezier, eigen regie en versterking van de omgeving waarin mensen ouder worden.

Zes uitgangspunten

Ons pamflet beschrijft zes uitgangspunten die richting geven aan die transitie. Investeer in zorgprofessionals en mantelzorgers. Maak zorgzame gemeenschappen mogelijk – eerst zelf of samen sterk, tot of tenzij professionele zorg nodig is. Zorg dat ouderen thuis kunnen blijven wonen als ze dat willen, bijvoorbeeld door te kijken naar wat iemand kan of weer kan leren. Stimuleer regionale samenwerking en neem obstakels voor integrale bekostiging weg. Maak digitale zorg toegankelijk en vanzelfsprekend. En bovenal: durf regels te vervangen door vertrouwen in mensen die het werk doen.

Houd koers

Deze uitgangspunten zijn geen losstaande wensenlijst. Ze sluiten naadloos aan op bestaande akkoorden, zoals het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg en het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord. Die akkoorden vormen een solide basis waarop verder gebouwd moet worden. Nu is het zaak om koers te houden, te verdiepen en keuzes te maken die aansluiten bij wat al beweegt in de praktijk. Daar past bescheidenheid en nieuwsgierigheid bij van de landelijke politiek naar de praktijk, om daarbij aan te sluiten in plaats van gouden bergen te beloven.

Goed sturen

We staan op een kruispunt. De vraag is niet óf we de ouderenzorg anders moeten organiseren, maar of we bereid zijn om de beweging die al gaande is serieus te nemen – en haar politiek de ruimte te geven. Tegelijkertijd is er ook richting nodig, bijvoorbeeld om ondernemers en werkgevers te ondersteunen bij de maatschappelijke effecten van de vergrijzing, zoals toenemende mantelzorgtaken van hun medewerkers. Door goed te sturen op welk type werkgelegenheid we wel of niet willen stimuleren in ons land. En door niet bij elk incident te roepen om meer regels.

Wat we vandaag besluiten, bepaalt hoe we morgen ouder worden. Voor onszelf, onze kinderen, onze samenleving. Want ouderenzorg is niet langer alleen een kwestie van méér zorg, maar ook van anders zorgen, met oog voor leefplezier, eigen regie en samenleven in zorgzame gemeenschappen. Samen verder – nu is het moment.

Door: Anneke Westerlaken, voorzitter ActiZ