Productieprikkel, de compagnon van marktwerking, vergaat het al niet veel beter. En dat terwijl juist die begrippen er voor hebben gezorgd dat we in de medisch specialistische zorg goeddeels af zijn van de wachtlijsten. En dat terwijl er ook nog een relatieve kostenreductie heeft plaatsgevonden.

Al sinds de invoering van het stelsel zijn er politieke en maatschappelijke discussies gaande over de marktwerking in de zorg. ‘Productie is een perverse prikkel, de zorg is geen markt, winstuitkering met publiek geld is amoreel’ tegenover, ‘marktwerking verlaagt de kosten en verhoogt de kwaliteit’. Terugkijkend lijkt het erop dat het stelsel destijds heeft gedaan wat het moest doen, maar dat het nu tijd is voor een flinke opfrisbeurt.

Regionale aanpak

Regionale samenwerking, met als maatje populatiebekostiging, gaan aan de leiding in de opiniepeiling van Zorgvisie om voorganger marktwerking op te volgen. Want met deze begrippen verdwijnen de schotten, kan de juiste zorg op de juiste plek plaatsvinden en kunnen kwaliteitsprikkels prevaleren boven financiële productieprikkels. In dit Zorgvisie magazine meer hierover.

Het is een lovenswaardig streven om op zoek te blijven naar de optimale organisatie van de zorg. Een veel aangehaald voorbeeld, zo ook in het nieuwe Zorgvisie magazine, is het Bernhovenmodel. Maag-darm-leverarts-arts en oud- bestuurder van Bernhoven Wink de Boer ziet een regionale aanpak als dé oplossing. Verschillende ziekenhuizen en de eerstelijn verdelen de zorgtaken per aandachtsgebied en de acute zorg wordt geconcentreerd. De zorgverzekeraar dient geen individuele contractering meer te doen, maar moet onderhandelen met de regio. Door de zorg beter te verdelen kan deze doelmatiger en goedkoper geleverd worden.

Gevaren

Een interessante gedachte, maar tegelijkertijd zitten hier ook potentiële gevaren aan. Als de zorgverzekeraar een lumpsum betaalt voor de complete zorg in de regio, verschuift het risico voor de uitvoering nog meer van verzekeraar naar de samenwerkingspartners en wordt de regio de uitvoerder van de verzekeraar. Een gedeelde verantwoordelijkheid kan leiden tot gebrek aan eigenaarschap en ook ligt het wachtlijstspook weer op de loer

Komende zomer verschijnt de veelbesproken contourennota van VWS waarin waarschijnlijk op zijn minst een update van het huidige stelsel zal staan, maar misschien ook wel een rigoureuze vernieuwing. De regionale samenwerking zal er ongetwijfeld in staan. Hopelijk worden zij en haar running mate populatiebekostiging niet de volgende paria’s van de zorg.