De afdeling ZGP beaamt de schrijnende constatering dat patiënten met de meest complexe zorgvraag vaak langer moeten wachten dan patiënten met een lichte zorgvraag. Het loslaten van de marktwerking in het zoeken naar constructieve oplossingen voor deze patiënten is een belangrijke stap voorwaarts. Maar de boude, niet op data gestoelde uitspraak van de heer Jurling, dat psychiaters graag in een vrijgevestigde praktijk werken en het voor deze psychiaters financieel aantrekkelijker is om mensen met een lichte zorgvraag te helpen dan mensen met een zware zorgvraag, verbaast en verontrust de afdeling.

Complexe doelgroep

De afdeling is verbaasd omdat de afgelopen maanden enkele constructieve gesprekken hebben plaatsgevonden tussen de afdeling en de NZa-top waarin ZGP met persoonlijke verhalen en praktijkvoorbeelden aantoonde hoe complex de doelgroep is die de ZGP behandelt. De ZGP biedt niet alleen een uitkomst voor die complexe patiënten die niet goed gedijen in instellingen met een multidisciplinair team en vele personeelswisselingen of waarbij de zorg zo langdurig nodig is dat de instelling er niet goed bij gedijt, maar voorkomt ook crisissen, en progressie van psychiatrische symptomatologie door snel en laagdrempelig escalaties in te schatten en erop te handelen. Er is overigens een normenkader ontwikkeld als handvat voor verwijzers om enkel de complexere patiënt naar de ZGP door te sturen. Dit normenkader is bekend bij de NZa.

Negatieve beeldvorming

De afdeling is verontrust omdat de NZa, een overheidsorgaan wat normaliter vaart op data, stelling neemt en bijdraagt aan de – ongefundeerde – negatieve beeldvorming van de ZGP.

Dat de psychiater liever in een eigen praktijk werkt dan in een organisatie waar deze hard nodig is, wordt zelfs tegengesproken door de data waar de NZa zelf over beschikt. 80 tot 90 procent van de geregistreerde psychiaters werkt niet (voornamelijk) in een eigen praktijk (Vektis, enquête ZGP 2022).

Financieel aantrekkelijk

Het punt dat het bekostigingssysteem het behandelen van patiënten met een lichte zorgvraag financieel aantrekkelijk maakte, is niet helemaal juist. De heer Jurling doelt hier op het oude dbc-systeem wat korte behandelingen beter beloonde dan lange behandelingen en qua tijdschrijven geen onderscheid maakte tussen direct patiëntencontact en indirect contact zoals overleggen en verslagen schrijven. Ook werd in de financiële waardering geen onderscheid gemaakt tussen beroepsgroepen.  Het gevolg was dat korte behandelingen, met veel indirecte tijd en inzet van “goedkopere” beroepsgroepen, netto het meest opleverden. In dit financieel aantrekkelijke model herkent de ZGP, die veelal solistisch werkt, met langdurig en voornamelijk direct patiëntencontact, zich niet.

Differentiatie naar professie

Het nieuwe zorgbekostigingssysteem (zpm) moet een einde maken aan het positief waarderen van korte behandelingen over lange behandelingen en kent wel een differentiatie naar professie. De afdeling staat positief tegenover dit nieuwe bekostigingssysteem. Helaas borduurt de NZa verder op de ongefundeerde stelling dat ZGP enkel lichte problematiek behandelt en heeft voor de ZGP – als enige beroepsgroep – een uitzondering op de zpm-regel in het leven geroepen om niet te differentiëren naar professie maar naar complexiteit van de zorgvraag. ZGP kunnen goed aantonen hoe complex de doelgroep is die zij behandelt, gestaafd door data (enquête 2022). Zonder deze data op te vragen, stelt de NZa opnieuw dat ZGP voornamelijk lichte problematiek behandelt omdat ze nu eenmaal in de vrije vestiging werken.

Moegestreden leden

Deze negatieve beeldvorming van de ZGP en het bemoeilijken van het werken in de vrije vestiging is niet zonder gevolgen.  De afdeling ontvangt regelmatig signalen van leden die moegestreden zijn en ermee ophouden. De zelfstandig gevestigde psychiaters die de pensioengerechtigde leeftijd bereikt hebben maar nog plezier hadden in hun vak, gaan niet terug naar instellingen. Hun complexe patiënten gaan wel terug naar de instellingen, maar sluiten achteraan op de wachtlijst.

Door: Tina Vreys, voorzitter afdeling ZGP